Mianem cukrzycy określa się grupę chorób metabolicznych, które łączy podwyższony poziom cukru we krwi, tzw. hiperglikemia. Jej przyczyną jest niewydolność trzustki, organu wydzielniczego odpowiedzialnego za wytwarzanie insuliny. Wyróżnia się kilka różnych rodzajów cukrzycy, ale jej sztandarowym przykładem jest insulinozależna postać choroby, zwana też cukrzycą typu I. Jak ją rozpoznać, opanować i leczyć? Autor: Getty Images Spis treściPrzyczyny cukrzycy typu IObjawy cukrzycy typu ILeczenie cukrzycy typu IOperacyjne leczenie cukrzycy typu I, czyli przeszczep trzustkiPowikłania przy cukrzycy typu IDieta insulinowaWysiłek fizyczny u osób chorych na cukrzycę typu I. Dlaczego jest istotny? Cukrzyca typu I (nazywana inaczej cukrzycą wieku dziecięcego) stanowi około 10% wszystkich przypadków choroby. Zwykle dotyka osoby młode, najczęściej między 10. a 14. rokiem życia, rzadziej pacjentów w drugiej i trzeciej dekadzie życia. Sporadycznie cukrzyca typu I występuje u osób starszych (nawet po 80. roku życia). Zdrowo Odpytani, odc. 1 Cukrzyca Przyczyny cukrzycy typu I Ta postać choroby jest spowodowana przez uszkodzenie lub całkowite zniszczenie komórek beta, które jako jedyne są w stanie wytwarzać insulinę w naszym organizmie. Komórki beta tworzą miąższ wysepek Langerhansa, struktur ulokowanych w trzustce. Kiedy w organizmie pojawia się cukrzyca typu I dochodzi do reakcji autoimmunologicznej. Jej markery to: przeciwciała przeciwwyspowe; przeciwciała przeciwinsulinowe; przeciwciała skierowane przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego. Wykształcające się przeciwciała stopniowo niszczą komórki trzustki doprowadzając tym samym do zahamowania produkcji insuliny. Ma to związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu zgodności tkankowej HLA (ang. human leukocyte antigenes) i zwiększoną predyspozycją do autoagresji. W wyniku pojawienia się cukrzycy typu I przestają aktywować się receptory insulinowe. Glukoza, zamiast być „wtłaczana” do wnętrza komórek utrzymuje się we krwi przyjmując często bardzo wysokie wartości i stopniowo pustosząc organizm. Zwiększone ryzyko cukrzycy typu I występuje również u osób, które cierpią na inne schorzenia autoimmunologiczne, jak choroba Gravesa-Basedowa czy choroba Hashimoto. Diabetolodzy prezentują również teorie, które zakładają, że za zwiększone ryzyko pojawienia się insulinozależnej postaci cukrzycy mogą odpowiadać: zbyt szybkie włączenie do diety dzieci mleka krowiego; przewlekły stres; niektóre choroby wirusowe (np. EBV, różyczka, świnka); chroniczny niedobór witaminy D; wiek matki powyżej 40. roku życia; zbyt intensywna styczność z toksycznymi substancjami ( azotany). Co ciekawe u populacji afrykańskich i azjatyckich może również występować cukrzyca typu I o podłożu idiopatycznym bez przyczyn się, że w pojawieniu się cukrzycy insulinozależnej istotną rolę odgrywa dziedziczenie. Wprawdzie samej cukrzycy nie można odziedziczyć, ale na dzieci może przejść skłonność do autoagresji układu HLA. Niestety, dokładne przyczyny i przebieg tego mechanizmu nie są jeszcze znane. Wątpliwości budzi również to, dlaczego ten sam defekt układu HLA u jednych osób prowadzi do wykształcenia się cukrzycy typu I, podczas gdy u innych doprowadzi do innej choroby autoimmunologicznej Prawdopodobieństwo współwystępowania cukrzycy typu I u rodzeństwa to zaledwie 6%. U bliźniaków jednojajowych jest 6-krotnie większe. Objawy cukrzycy typu I Objawy cukrzycy insulinozależnej występują nagle i rozwijają się zwykle w czasie od 4 do 12 tygodni. Niestety, pierwsze symptomy bywają niezauważone. Zalicza się do nich: wypijanie bardzo dużych ilości wody w ciągu dnia (nawet kilkanaście litrów!); senność; osłabienie; szybka utrata masy ciała; wielomocz, czyli wydalanie moczu w objętości przekraczającej 2,5-3 litry na dobę; skłonność do infekcji (łatwe łapanie przeziębień). Często jest tak, że dopiero objawy kwasicy (np. zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty i bóle brzucha), a nawet śpiączka ketonowa zwracają uwagę chorego i osób najbliższych na nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu. Leczenie cukrzycy typu I Leczenie cukrzycy typu I odbywa się poprzez podawanie odpowiedniej dawki insuliny w celu utrzymania właściwego stężenia glukozy we krwi. W pierwszym etapie po zdiagnozowaniu choroby pacjent jest leczony w warunkach szpitalnych gdzie niezbędne jest podłączenie go do pompy dostarczającej insulinę dożylnie. Dopiero po unormowaniu objawów można przejść na kurację insulinową w warunkach domowych gdzie insulinę podaje się podskórnie – w postaci zastrzyków wykonywanych manualnie lub automatycznie poprzez zainstalowanie pompy insulinowej. Nowoczesne pompy mają rozmiar telefonu komórkowego. Można je zaprogramować tak, aby dostarczały do organizmu pacjenta odpowiednią dawkę insuliny we wskazanych przedziałach czasowych imitując prawidłowo działającą trzustkę. Wyróżnia się: osobiste pompy insulinowe – mają niewielki zbiornik (o objętości około kilku mililitrów); wszczepienne pompy insulinowe – implantowane nad mięśniem prostym brzucha, wymagają uzupełniania poziomu insuliny raz na kilka miesięcy. W praktyce pompy osobiste stosowane są częściej ze względu na ich prostszą „instalację” oraz znacznie niższy koszt. Droższe modele są wyposażone w dodatkowe funkcje jak np. stałe monitorowanie glikemii i hipoblokada. O ile klasyczne zastrzyki wymagają pamiętania o harmonogramie iniekcji i są uciążliwe, pompy insulinowe działają w trybie ciągłym. Znajdująca się w nich insulina jest podawana w bardzo małych dawkach według ustalonego schematu, ale urządzenie przechowuje również tzw. bolus, czyli dawkę podawaną na żądanie pacjenta np. w sytuacji nagłej hiperglikemii. Na rynku można znaleźć wiele rodzajów insuliny, które różnią się między sobą: początkiem działania; szczytem działania; pełnym czasem trwania działania. Najszybsze insuliny uruchamiają już po 10 minutach, ale ich czas trwania jest relatywnie krótki i wynosi kilka godzin. Najwolniejsze insuliny zaczynają działać po 2-4 godzinach, ale utrzymują się we krwi nawet przez całą dobę. Krótkodziałające insuliny podaje się zwykle przed posiłkiem. Z kolei preparaty o wydłużonym czasie działania to dobre rozwiązanie podczas wielogodzinnej aktywności fizycznej. Zapewniają one pacjentowi utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi przez cały czas trwania wysiłku. Operacyjne leczenie cukrzycy typu I, czyli przeszczep trzustki Na świecie praktykuje się również transplantację trzustki (lub trzustki wraz z nerką). W ten sposób można niejako „wyposażyć” pacjenta w zdrowy organ, który będzie produkował insulinę tak, jak powinna to robić własna trzustka. To sposób na uniknięcie powikłań choroby. Niestety, w Polsce tego rodzaju zabiegi wciąż wykonuje się zbyt rzadko, zaledwie kilkadziesiąt operacji w ciągu roku. Mniej inwazyjną alternatywą dla transplantacji całej trzustki jest przeszczep wysp trzustkowych. Polega on na wyizolowaniu z trzustki zmarłego dawcy wysp trzustkowych, a następnie wstrzyknięciu ich do żyły wrotnej chorego. Jeżeli zabieg się powiedzie, wyspy trzustkowe zakotwiczają się w wątrobie i zaczynają produkować insulinę. Nawet jeżeli nie będzie jej na tyle dużo, aby pacjent mógł zupełnie zrezygnować z insuliny, możliwe jest ograniczenie terapii, a co najważniejsze lepsza kontrola przebiegu choroby oraz incydentów hiperglikemii i hipoglikemii. Pierwszy przeszczep wysp trzustkowych został wykonany w Polsce w 2018 roku, ale od tamtej pory jest praktykowany zaledwie przez kilka szpitali w całej Polsce (głównie ośrodek gdański i warszawski). Choć w teorii cukrzycę typu I można leczyć poprzez zabiegi chirurgiczne, w praktyce dla większości osób cena takich zabiegów jest zbyt wysoka. Przeszczep wysp trzustkowych kosztuje około 150 tysięcy złotych. Na marginesie warto wskazać, że warszawski ośrodek naukowy pracuje nad modelem bionicznej trzustki, czyli organu stworzonego na szkielecie białkowym z wykorzystaniem biotuszy i technologii druku 3D. Choć na razie brzmi to jak science-fiction, być może za kilka lat transplantacje trzustki staną się łatwiejsze i tańsze. Na razie większość chorych musi sobie radzić z chorobą poprzez insulinoterapię, zmianę nawyków żywieniowych oraz aktywność fizyczną. Powikłania przy cukrzycy typu I Nieleczona cukrzyca wiąże się z regularnymi stanami hipo- oraz hiperglikemii. Duże wahania poziomu glukozy we krwi to ryzyko wystąpienia wielu powikłań. Wśród nich można wymienić: mikro- oraz makroangiopatię; nieenzymatyczną glikację białek; chroniczny stres oksydacyjny; kwasicę mleczanową; cukrzycową chorobę oczu; neuropatię cukrzycową; zespół stopy cukrzycowej; choroba niedokrwienna serca; chorobę Charcota; infekcje skórne. Warto pamiętać, że nie u każdego chorego muszą wystąpić łącznie wszystkie powikłania. Nigdy też nie występują one w takim samym stopniu zaawansowania. Dieta insulinowa W profilaktyce cukrzycy insulinozależnej niezwykle ważna jest prawidłowo dopasowana dieta, która opiera się na tzw. wymiennikach węglowodanowych (WW). Jeden wymiennik odpowiada 10 g węglowodanów w posiłku, dlatego ważne jest, aby móc jak najdokładniej określić ich zawartość w posiłku. W internecie nie brakuje tabel z przeliczeniem wymienników, ale pacjent powinien umieć posługiwać się tą skalą samodzielnie. W przypadku korzystania z pomp insulinowych ustala się również wymienniki białkowo-tłuszczowe (te makroskładniki w znacznie mniejszym stopniu zwiększają stężenie glukozy we krwi). Dla zdrowia pacjenta ogromne znaczenie ma jak najszybsza zmiana podejścia do sposobu odżywiania. W diecie powinny dominować produkty o niskim indeksie glikemicznym, które nie powodują istotnego wzrostu poziomu glukozy we krwi. Posiłki należy spożywać często (nawet 5-6 razy w ciągu dnia), ale podzielone na mniejsze porcje i o względnie stałych porach dnia. Zaleca się jedzenie dużych ilości warzyw, chudego mięsa (drób, cielęcina, wołowina), a także jajek i ryb. Jeśli chodzi o sposób obróbki termicznej przy cukrzycy powinno się wybierać gotowanie tradycyjne i na parze, pieczenie w folii lub grillowanie. Zdecydowanie odradza się smażenia na głębokim tłuszczu. Produkty spożywcze, których diabetycy powinni unikać to przede wszystkim: słodycze i fast-foody; dosładzane napoje i soki owocowe; owoce o wysokim indeksie glikemicznym (np. banany, winogrona); napoje alkoholowe (nisko i wysokoprocentowe); mleko i inne produkty zawierające duże ilości laktozy. Dla cukrzyków duże znaczenie ma indeks glikemiczny produktów, czyli ich wpływ na zwiększenie poziomu glukozy we krwi po około 2-3 godzin po posiłku. Powinien on być jak najniższy, wtedy dużo łatwiej kontrolować poziom cukru we krwi. Jak można go dodatkowo obniżyć? dodanie do potraw takich warzyw jak papryka, pomidor, cukinia, ogórek lub sałata; gotowanie makaronu, ryżu i ziemniaków na półtwardo (al dente). Im produkt jest bardziej rozgotowany, tym indeks glikemiczny będzie wyższy; łączenie węglowodanów z tłuszczami i białkami; poddawanie produktów skrobiowych tzw. retrogradacji (schłodzeniu, a następnie powtórnemu podgrzaniu); w miarę możliwości spożywamy posiłki w temperaturze pokojowej lub chłodnej (gorąco podnosi indeks glikemiczny); picie soków świeżo wyciskanych i rozcieńczonych z wodą w proporcji 50:50; zamiana białego cukru (sacharozy) na słodziki, np. ksylitol, erytrytol, stewia. Dieta cukrzyka to często sporo dodatkowych komplikacji dla rodziny, dlatego warto poszukać rozwiązań, które pozwolą na wspólne cieszenie się posiłkami. Warto też pamiętać, że na „odchudzeniu” diety zyskają wszyscy domownicy, a nie tylko osoby borykające się z cukrzycą. Konieczność zmiany modelu odżywiania można więc potraktować jako sposób na pozbycie się uporczywych kilogramów. Czytaj też: Dieta cukrzycowa Wysiłek fizyczny u osób chorych na cukrzycę typu I. Dlaczego jest istotny? Odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny stanowi istotny oręż z walce z cukrzycą. Umiarkowanie intensywna aktywność pozwala zredukować masę ciała, zwiększyć wrażliwość insulinową komórek, co z czasem pozwoli na ograniczenie dawek insuliny. Stopień intensywności aktywności można oceniać na różne sposoby: przez pryzmat tętna maksymalnego – maksymalnie 75-80% HR Max; jako maksymalny ciężar – do 80% CM; jako strefy treningowe – od 1. do 3. (czyli aktywny wypoczynek, wydolność tlenowa oraz strefa tlenowa budująca). Choć ćwiczenia na siłowni przy cukrzycy są dopuszczalne, nie są zalecane ze względu na duże wahania glikemii nawet do kilku godzinach po ukończeniu treningu. Dużo lepiej sprawdzi się bieganie, pływanie, kolarstwo, nordic walking lub joga. Podczas długotrwałego wysiłku poziom cukru należy kontrolować regularnie (także w trakcie wysiłku), aby uniknąć hipoglikemii w godzinach nocnych. Niekiedy zaleca się również uzupełnienie węglowodanów przed rozpoczęciem treningu lub ograniczenie dawki insuliny. Wbrew pozorom cukrzyca typu I nie stanowi przeciwwskazań do uprawiania sportu nawet na poziomie wyczynowym. Wystarczy wskazać na polskiego wioślarza Michała Jelińskiego, czy Roddy’ego Riddle’a byłego zawodowego kolarza, a obecnie ultramaratończyka, który na swoim koncie ma ukończenie Marathon des Sables, ekstremalnie trudnego biegu na terenie Sahary odbywającego się na dystansie około 230 km. Cukrzyca typu I wcale nie musi być wyrokiem. Wystarczy wprowadzić w swoim życiu szereg modyfikacji, aby żyć z chorobą w zgodzie. Oczywiście wszystkich zmian i powikłań nie da się zatrzymać, ale można je spowolnić na tyle istotnie, aby nie zmniejszały w sposób drastyczny komfortu życia.Warto poznać objawy cukrzycy typu 1 – wiedzieć i być czujnym, gdy coś niepokojącego zaczyna się dziać z dzieckiem. Poniżej lista objawów – jeśli cokolwiek z poniższego katalogu zaczyna nas niepokoić, trzeba jak najszybciej sprawdzić poziom cukru we krwi. Najczęstsze objawy cukrzycy typu 1. to: Wzmożone pragnienie; Ostatnio w prasie codziennej pojawia się wiele doniesień sugerujących, że już w bardzo niedługim czasie można się spodziewać możliwości wyleczenia cukrzycy typu 1. Trzeba więc przy tej okazji powiedzieć, że cukrzyca typu 1 obecnie jest chorobą nieuleczalną i na zmianę tej sytuacji trzeba jeszcze poczekać. Od czasu wynalezienia insuliny w latach 20. ubiegłego wieku obserwuje się stały postęp w terapii cukrzycy typu 1. Wprowadzenie nowoczesnych preparatów insuliny, metod jej podawania, monitorowania glikemii, coraz doskonalszych metod łączenia układów monitorujących z układami sterującymi wlewem insuliny zaowocowało konstrukcją „pętli otwartej” i przybliżyło perspektywę zastosowania „pętli zamkniętej”, czyli tzw. sztucznej trzustki (ryc. 1). To wszystko bardzo poprawiło komfort życia pacjentów, a także stworzyło realną szansę profilaktyki powikłań cukrzycy. Oczywiście, na ile ta szansa zostanie wykorzystana, w dużym stopniu zależy od samych pacjentów i współpracy z diabetologicznym zespołem terapeutycznym. Leczenie niefarmakologiczne Edukacja Ryc. 1. Sztuczna trzustka - pętla zamkniętaDotyczyć winna zrozumienia patogenezy choroby, wiedzy o powikłaniach, a także kontroli metabolicznego wyrównania. Kontrola metabolicznego wyrównania Jest ona niezwykle ważnym elementem terapii każdej postaci cukrzycy, szczególnie jednak ważna jest przy stosowaniu intensywne j insulinoterapii. Edukacja ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia cukrzycy. Powinna ona obejmować zarówno rodziców/opiekunów, jak i młodych pacjentów, u których zdiagnozowano cukrzycę. To bardzo ważne, aby w edukacji udział brali również młodociani pacjenci. W najwcześniejszym okresie życia dziecka edukacja powinna uwzględniać całkowitą zależność małych pacjentów od rodziców w odniesieniu do kontroli cukrzycy, ale u dzieci w wieku szkolnym, a u niektórych dzieci nawet w okresie przedszkolnym, powinno następować stopniowe usamodzielnianie się dziecka. W przypadku pacjentów młodocianych edukacja obejmować powinna możliwie szeroki krąg członków rodziny dziecka. Konieczna jest w tym ścisła współpraca zespołu terapeutycznego obejmującego lekarza diabetologa, pielęgniarkę-edukatora, dietetyka oraz psychologa. U pacjentów przygotowywanych do terapii osobistą pompą insulinową (Continuous Subcutaneous Insulin Infusion - CSII) niezbędna jest również doskonała znajomość techniczna urządzenia (ryc. 2). Ryc. 2. Osobista pompa insulinowa Edukacja pacjenta przygotowywanego do leczenia metodą CSII wymaga szczególnej staranności z uwagi na zagrożenia jakie z sobą niesie nieprawidłowe prowadzenie takiej terapii. Bardzo ważna jest też edukacja personelu szkolnego. W wielu ośrodkach prowadzi się specjalne szkolenia w zakresie opieki nad dzieckiem chorym na cukrzycę w czasie jego pobytu w szkole, w przedszkolu czy na zajęciach sportowych. Samokontrola – samoopieka Jest ona niezbędnym elementem kontroli metabolicznego wyrównania. Samokontrola to zespół czynności wykonywanych przez osobę z cukrzycą i jej najbliższe otoczenie, których celem jest analiza zebranych informacji i na jej podstawie umiejętność modyfikacji wszystkich elementów leczenia (insulinoterapia, odżywianie, aktywność fizyczna). Samokontrola nie może ograniczać się jedynie do pomiarów stężenia glukozy we krwi czy badania moczu na obecność cukru i acetonu. Konieczna jest umiejętność podejmowania decyzji wynikających z uzyskanych informacji. Badanie moczu Ryc. 3. Paski testoweBadanie moczu wykonuje się z użyciem pasków testowych (ryc. 3) w celu oznaczenia obecności glukozy i związków ketonowych (acetonu). Prawidłowo oba badane parametry powinny być ujemne. Glukoza w moczu pojawia się wówczas, kiedy stężenie glukozy we krwi przekracza tzw. próg nerkowy (zwykle dla glukozy wynosi około 10 mmol/l tzn. 180 mg/dl). W stanie utrzymującego się niedoboru insuliny organizm produkuje związki ketonowe, które wydalane są z moczem. Badanie moczu na obecność związków ketonowych należy wykonywać zawsze, jeśli w samokontroli cukrzycy stwierdzono obecność znacznej ilości glukozy w moczu lub we krwi. Badanie takie wykonać należy zwłaszcza w razie wystąpienia dodatkowej choroby przebiegającej z gorączką, wymiotami lub biegunką. Stwierdzenie znaczącej ilości związków ketonowych w moczu u chorych na cukrzycę wskazuje na zagrożenie rozwojem groźnego dla życia ostrego powikłania cukrzycy – kwasicy ketonowej. Czasem może się zdarzyć, że w moczu wystąpią niewielkie ilości związków ketonowych bez towarzyszącego cukromoczu (tzw. aceton głodowy). Może to być wynikiem zbyt ubogich kalorycznie posiłków z małą ilością węglowodanów, czasem jest to wynik wystąpienia hipoglikemii po podaniu zbyt dużej dawki insuliny. Ryc. 4. Różne modele glukometrów (fot. stężenia glukozy we krwi Do badania tego używa się krwi włośniczkowej, oznaczenie wykonuje się za pomocą glukometru (ryc. 4) z użyciem testów paskowych (ryc. 5). Zwykle zaleca się ocenę glikemii 5–6 razy w ciągu doby, czasem konieczne jest zwiększenie częstości oznaczeń do 8, a nawet 10 i więcej razy na dobę. Ryc. 5. Oznaczanie glikemii: 1. Nakłucie palca. 2. Pojawia się kropelka krwi. 3. Przyłożenie palca do paska testowego umieszczonego w glukometrze. 4. Odczytanie coraz częściej stosuje się ciągły podskórny pomiar glukozy, służą do tego specjalne urządzenia. Najnowsza generacja systemów pozwala na monitorowanie stężenia glukozy w czasie rzeczywistym – wartość glikemii jest prezentowana na bieżąco na wyświetlaczu monitora (ryc. 7 i 8). Ryc. 6. Miejsca na stopie noworodków i małych niemowląt, z których można pobierać krew do badania Ryc. 7. Wynik pomiaru ciągłego glikemii Ryc. 8. Zapis ciągły glikemii w ciągu kilku dni u pacjenta leczonego metodą ciągłego podskórnego wlewu insulinyOstatnio wiele miejsca zajmują również doniesienia o próbach zastosowania „pętli zamkniętej”, czy tzw. sztucznej trzustki. Jest to połączenie układu monitorującego glikemii z pompą insulinową. Zasady poprawnego oznaczania stężenia glukozy we krwi* Dokładnie zapoznaj się z instrukcją obsługi glukometru i ulotką informacyjną dotyczącą pasków testowych. Jeśli coś nie będzie jasne, zapytaj w swojej poradni lub skontaktuj się z producentem. Przed każdym pomiarem umyj ręce ciepłą wodą z mydłem oraz dokładnie je osusz, by ograniczyć wpływ substancji zaburzających pomiar, takich jak np. cukier z owoców. Nie dezynfekuj miejsca nakłucia np. spirytusem przed wykonaniem pomiaru. Przechowuj paski testowe we właściwych warunkach i nigdy nie używaj pasków po upływie terminu ważności. Pamiętaj o kodowaniu glukometru przy każdej zmianie opakowania pasków testowych lub korzystaj z glukometru z technologią Bez Kodowania. Systematycznie sprawdzaj dokładność pomiarów przy pomocy firmowego roztworu kontrolnego i/lub paska kontrolującego układ pomiarowy. Dwa razy w roku kontroluj swój glukometr w poradni. Pamiętaj o poprawnym nakłuciu palca – wystarczającej wielkości kropla krwi powinna wypływać swobodnie. Zmieniaj nakłuwane palce oraz igły przed każdym badaniem. Wykonywanie pomiarów jest możliwe prawie w każdej sytuacji, pamietaj jednak o ograniczeniach dotyczących temperatury przechowywania glukometru i pasków testowych. Korzystaj z glukometru podającego stężenie glukozy w osoczu krwi. W przypadku glukometrów podających wynik we krwi pełnej przemnóż uzyskany wynik przez 1,11. Sprawdź, czy Twój glukometr sygnalizuje zbyt małą objętość krwi pobranej do badania. Wymagana objętość próbki krwi wynosi w różnych glukometrach od 0,6 do 2 µl. Pomiary wykonane w zbyt małej próbce mogą dać zaniżone wyniki i zagrażać twojemu zdrowiu. Niektóre glukometry umożliwiają badanie krwi z tzw. alternatywnych miejsc nakłucia (np. dłoń, przedramię). Sprawdź, czy dotyczy to glukometru, którego używasz, jeśli chcesz wykorzystywać te miejsca nakłucia. Niektóre glukometry umożliwiają przesyłanie wyników do komputera i ich analizę za pomocą specjalnego oprogramowania oraz kompleksową ocenę wyników przez pacjenta i lekarza. Zorientuj się, czy Twój glukometr ma takie możliwości. Glukometry mają pamięć od 1 do 450 wyników, większa pojemność pamięci jest dogodniejsza. * Za zgodą firmy Bayer Oznaczenia związków ketonowych we krwi Ocenę związków ketonowych we krwi można wykonać za pomocą gleukometru i testów paskowych. Jest to prosta i dobra metoda. Inne metody oceny metabolicznego wyrównania Wśród parametrów metabolicznego wyrównania w cukrzycy ważną rolę odgrywa pomiar stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Ilustruje on średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy (tab. 1). Tabela 1. Związek między dosetkiem HbA1c a średnim stężeniem glukozy w osoczu HbA1c (%)Średnie stężenie glukozy w osoczu mg/dlmmol/l 61357,5 71709,4 820511,4 924013,3 1027515,3 1131017,2 1234519,2 Pamiętać jednak należy, że ocena tego wskaźnika musi być oparta na analizie przebiegu profilu glikemii (jej amplitudzie wahań) oznaczanych w czasie samokontroli. Brak takiej analizy może dać fałszywy obraz wyrównania (ryc. 9). Ryc. 9. Zapis krzywej wahań glikemii w ciągu czterech tygodni u dwóch chorych z podobnym poziomem HbA1c. Zapisy różnią się w sposób zasadniczy liczbą skrajnie niskich (300 mg/dl) dietetyczne Prawidłowe żywienie jest zasadniczym elementem leczenia cukrzycy. Podstawowe zasady zdrowego żywienia dzieci chorych na cukrzycę są prawie takie same jak ich zdrowych rówieśników. Rekomendacje szczegółowe obejmują istotne ograniczenie cukrów prostych do 10%, produktów o wysokim indeksie glikemicznym (zobacz: Indeks glikemiczny, Dieta cukrzycowa) i zalecają dzienne spożycie: węglowodanów poniżej 50–40%, białek 15–20% oraz tłuszczów głównie nienasyconych 30–35%. Chorzy na cukrzycę oraz ich opiekunowie muszą być bardzo dobrze wyedukowani w umiejętności utrzymywania prawidłowego bilansu kalorycznego oraz oceny prawidłowego składu pożywienia. Konieczna jest umiejętność obliczania kaloryczności produktów/posiłków, indeksu glikemicznego (IG) i ładunku glikemicznego (ŁG), wymienników węglowodanowych (WW) oraz wymienników tłuszczowych (WBT). Aktywność fizyczna Jest ważnym elementem w leczeniu cukrzycy. Jej znaczenie polega nie tylko na poprawie bilansu energetycznego, ale również, a może przede wszystkim, na zwiększeniu insulinowrażliwości. Dzieci chore na cukrzycę, także te leczone metodą ciągłego podskórnego wlewu insuliny z użyciem pomp insulinowych mogą, a nawet powinny uczestniczyć systematycznie w zajęciach sportowych. W przygotowaniu do takiej aktywności konieczna jest bardzo staranna samokontrola. Zobacz: Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodościRyc. 10. Cząsteczka insulinyRyc. 11. Wyspa Lagerhansa Leczenie farmakologiczne Insulinoterapia Ustalenie rozpoznania cukrzycy typu 1 jednoznacznie łączy się z koniecznością zastosowania insulinoterapii. Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki β zlokalizowane w wyspach trzustki (ryc. 10 i 11). Uszkodzenie ich przez procesy autoimmunologiczne prowadzi do stopniowego zmniejszania się poziomu insuliny endogennej (czyli produkowanej przez organizm pacjenta - ryc. 12), aż do całkowitego nieodwracalnego zniszczenia komórek. W ocenie niedoboru insuliny endogennej stosowane jest oznaczanie stężenia C-peptydu we krwi. Ten brak insuliny endogennej musi być zastąpiony przez podawanie insuliny egzogennej (czyli podawanej jako lek). Obecnie dostępne są cztery rodzaje insulin (tab. 2): szybko działające analogi; krótko działające krystaliczne insuliny; insuliny o przedłużonym działaniu oraz analogi długo działające. Podstawą w leczeniu cukrzycy typu 1 jest czynnościowa (funkcjonalna) intensywna insulinoterapia (functional insulin therapy - FIT) realizowana metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny bądź też coraz częściej metodą ciagłego podskórnego wlewu insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej (CSII) (ryc. 13). Tabela 2. Rodzaje insulin używanych w terapii dzieci z cukrzycą i profile ich działania Typ insuliny - nazwa preparatu Początek działania [godz.]Szczyt działania [godz.]Czas działania [godz.] Insuliny krótko działające: Actrapid, Gensulin R, Humulin R, Insuman R, Polhumin R0,5-12-45-8 Analogi szybko działające: Apidra, Humalog, Novorapid0,251-33-5 Insuliny o przedłużonym czasie działania: Gensulin N, Humulin N, Insuman N, Insulatard, Polhumin N1-1,56-812-18 Analogi długo działające: Lantus, Levemir2-41-2–6-1222-2420-24 Ryc. 12. Schemat wydzielania i działania insulinyMetoda wielokrotnych wstrzyknięć polega na stosowaniu od 3 do 6 iniekcji insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego przed głównymi posiłkami oraz zwykle 2 iniekcji insuliny NPH o przedłużonym czasie działania lub 1–2 wstrzyknięcia analogu długo działającego. Dodatkowo, w razie potrzeby, podawane są korekty z insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego. Ciągły podskórny wlew insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej polega na ciągłym, zaprogramowanym i zróżnicowanym godzinowo, podskórnym wlewie szybko działającego analogu insuliny w tzw. przepływie podstawowym (bazalnym) oraz podawaniu bolusów posiłkowych oraz korekcyjnych o odpowiednio ustalonej wielkości dawki i czasie trwania. Dawkowaniem insuliny zawiaduje elektroniczny programator ustawiany przez pacjenta do każdego posiłku oraz automatycznie w ciągłym wlewie, niezależnie od posiłków. Pompa zawiera funkcje związane z dawkowaniem insuliny oraz funkcje pomocnicze służące do ustawienia dodatkowych parametrów. Ryc. 13. Insulinę podaje się za pomocą penu lub pompy. Przydatną funkcją jest kalkulator bolusa ułatwiający dawkowanie insuliny do posiłków i obliczanie dawek korekcyjnych oraz określający ilość nadal aktywnej insuliny w organizmie. Grupą pacjentów, która odnosi szczególne korzyści z terapii pompowej są dzieci najmłodsze – niemowlęta i dzieci przedszkolne. Niezwykle precyzyjne podawanie bardzo małych ilości insuliny za pomocą pompy, stwarza szansę bezpieczniejszego leczenia w tej grupie wiekowej. Bezpieczne stosowanie tej metody leczenia wymaga bardzo dobrej edukacji pacjenta i/lub jego opiekunów oraz zapewnienia możliwości stałego kontaktu z placówką specjalistyczną. Wskaźniki dietetyczne pomocne w obliczaniu pożywienia WW Jeden wymiennik węglowodanowy to porcja produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych. 1 g weglowodanów – 4 kcalWBT Jeden wymiennik białkowo-tłuszczowy to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 100 kcal pochodzących z białka i/lub tłuszczu. 1 g białka – 4 kcal 1 g tłuszczu – 9 kcal Leki wspomagające Insulinooporność jest istotną cechą leżącą u podłoża cukrzycy typu 2. Dawniej uważano, że w cukrzycy typu 1 wrażliwość na działanie insuliny jest zachowana, a nawet zwiększona. Obecnie wiadomo już, że insulinooporność występuje również w cukrzycy typu 1. Na zjawisko to wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Działania zmierzające do zwiększenia wrażliwości na działanie insuliny mają istotne znaczenie w prewencji przewlekłych powikłań, dlatego poszukuje się leków mogących zmniejszyć insulinooporność. Jednym z takich leków jest metformina. To lek coraz szerzej obecnie stosowany również u młodocianych chorych w różnych stanach zaburzeń metabolizmu glukozy, także w cukrzycy typu 1 jako leczenie wspomagające insulinoterapię.
• Cukrzyca typu 1 Cukrzyca wywołana procesem immunolo-gicznym występuje u około 10% wszystkich pacjentów (85– 90% przypadków dotyczy dzieci i osób przed 30. rokiem życia, a 10–15% osób starszych). To przewlekła, choroba autoimmunologiczna, której przebieg prowadzi do powolnej destrukcji
Cukrzyca typu 1 wymaga innego planu żywienia niż cukrzyca typu 2. Żywienie ma na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu cukru we krwi, co pomaga w zapobieganiu powikłań cukrzycowych. Jak planować posiłki przy cukrzycy typu I? W przypadku chorych na cukrzycę typu 1 przypadłość może być uwarunkowana genetycznie.Cukrzyca to choroba cywilizacyjna, w Polsce zapada na nią ok. 3 mln osób rocznie. Aż 90 proc. zachorowań dotyczy cukrzycy typu 2. Jak wskazują najnowsze badania, dla chorych jest szansa na wyleczenie. O cukrzycy mówimy, gdy poziom glukozy we krwi – zwany także poziomem cukru we krwi – jest zbyt wysoki. Jest to spowodowane tym, że trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub organizm nie wykorzystuje skutecznie wytwarzanej insuliny. Insulina jest hormonem, który „pomaga” glukozie z pożywienia dostać się do poszczególnych komórek organizmu gdzie zużywana jest w formie energii. Zaburzenia wytwarzania insuliny powodują, że organizm może stać się na nią oporny. Glukoza pozostaje we krwi i nie dociera do komórek. Istnieją dwa typy cukrzycy Cukrzyca typu 1, zwana jest też „cukrzycą młodzieńczą", bo chorują na nią głównie młodzi ludzie. Występuje, gdy organizm nie wytwarza insuliny, bądź układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki wytwarzające insulinę. Żeby podtrzymać chorych przy życiu, podaje im się insulinę. Cukrzyca typu 2 występuje zdecydowanie częściej i jest zwykle wynikiem niezdrowego stylu życia. Może też wystąpić u kobiet w ciąży, na ogół jednak mija samoistnie po urodzeniu dziecka. Dlaczego zbyt wysoki poziom glukozy we krwi jest groźny dla zdrowia? Zbyt duża ilość glukozy we krwi może powodować szereg poważnych problemów zdrowotnych – przestrzegają lekarze. Może prowadzić do uszkodzenia wzroku, nerek, a także serca, powodując jego niewydolność. U chorych na cukrzycę wzrasta również ryzyko udaru. Czy jest skuteczne lekarstwo na cukrzycę? Na cukrzycę typu 1 nie ma skutecznego lekarstwa, podejmuje się jedynie kroki mające na celu opanowanie choroby. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu Newcastle w Anglii dowodzą natomiast, że cukrzyca typu 2 jest uleczalna. Utrata wagi pozwala wyleczyć cukrzycę typu 2 W leczeniu cukrzycy typu 2 utrata nawet niewielkiej ilości wagi może mieć znaczenie – twierdzą lekarze. Ważne jest, żeby przejść na dietę redukującą wagę, jak najszybciej po zdiagnozowaniu choroby, wtedy przynosi najlepsze efekty. Jak wykazują badania, są też jednak przypadki gdy osoba 25 lat po diagnozie cukrzycy zastosowała dietę i choroba się cofnęła. Na czym polega dieta? Należy zdecydowanie ograniczyć cukry i eliminować z codziennej diety te produkty, które zawierają cukier Jeść wyłącznie nieprzetworzone produkty, głównie warzywa i owoce Trzeba włączyć do diety produkty z pełnego przemiału oraz zawierające chude mięso W codziennej diecie nie powinno zabraknąć kwasów tłuszczowych omega-3 W walce z cukrzycą pomaga ruch Regularne ćwiczenia fizyczne mogą obniżyć poziom glukozy we krwi – dowodzą najnowsze badania. Stwierdzono, że chorych na cukrzycę, którzy co najmniej cztery godziny tygodniowo wykonywali umiarkowane ćwiczenia (w tym chodzenie) lub energiczne ćwiczenia, o 40 proc. zmniejszyło się ryzyko rozwoju chorób serca w porównaniu do tych, którzy nie ćwiczyli. O zdrowych zmianach w swoim życiu powinni pomyśleć nie tylko chorzy na cukrzycę, ale również ci, u których zdiagnozowano jedynie podwyższony poziom cukru we krwi. Pomoże to zapobiec rozwinięciu się tej groźniej choroby, jaką jest cukrzyca – wskazują lekarze. Czytaj też:Witamina D zapobiega chorobom autoimmunologicznym. Najnowsze badania z Harvardu Źródło: Eat This, Not That
Cukrzyca to choroba, na którą cierpi coraz więcej ludzi. Zapadają na nią nie tylko osoby starsze, ale także dzieci. Bez odpowiedniego leczenia może wywołać niekorzystne następstwa zdrowotne i znacząco utrudnić codzienne funkcjonowanie. Życie z cukrzycą wbrew pozorom wcale nie jest słodkie. Cukrzyca dotyczy niemal 500 milionów osób na świecie. W Polsce choruje około 3 miliony osób, z czego 90% chorych stanowią dorośli. Zachorowania na cukrzycę ciągle rosną zwłaszcza w krajach uprzemysłowionych. Wiążą się one głównie z rozwojem cywilizacji i trybem życia – niewłaściwym stylem odżywiania i brakiem aktywności ruchowej. Cukrzyca – co to za choroba? Cukrzyca nie jest pojedynczą chorobą; to grupa różnych chorób metabolicznych, których cechą wspólną jest przewlekła hiperglikemia. Przyczyną podwyższonego cukru we krwi są zaburzenia wydzielania lub zaburzenia działania insuliny. Konsekwencjami przewlekłego stanu hiperglikemii są uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych oraz różnych narządów. Typy cukrzycy Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżniła 4 typy cukrzycy: cukrzycę typu 1, w tym LADA, cukrzycę typu 2, w tym MODY, inne specyficzne typy cukrzycy (cukrzyca typu 3, wtórna), cukrzycę kobiet w ciąży. Cukrzyca u dzieci Cukrzyca u dzieci stanowi około 10% wszystkich cukrzyc. U dzieci może występować: cukrzyca typu 1, przejściowa cukrzyca noworodkowa, cukrzyca typu MODY, utrwalona cukrzyca noworodkowa. Cukrzyca w ciąży U około maksymalnie 10% ciężarnych występuje tzw. cukrzyca ciążowa – to zaburzenia metabolizmu węglowodanów, które pojawiły się w ciąży lub zostały rozpoznane podczas niej po raz pierwszy. Zaburzenia te wiążą się z hormonami podtrzymującymi ciążę (generującymi insulinooporność) i z reguły ustępują one po porodzie. Cukrzyca w ciąży może być jednak czynnikiem ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 w przyszłości (zwłaszcza gdy występuje nadwaga lub otyłość). Najczęściej cukrzyca ciężarnych leczona jest samą dieta, rzadziej konieczna jest insulina. Polecane dla Ciebie liść, cukrzyca zł tabletka, wysoki poziom cukru zł tabletka, wysoki poziom cukru zł tabletka, wysoki poziom cukru zł Przyczyny cukrzycy Przyczyny cukrzycy są ściśle związane z jej typem. Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, jej przyczyną są przeciwciała niszczące komórki beta trzustki odpowiedzialne za wydzielanie insuliny. Efektem jest bezwzględny niedobór insuliny i konieczność leczenia tym hormonem. Cukrzyca typu 2 to choroba, której przyczyną jest insulinooporność, wynikająca z nadwagi lub otyłości. W początkowej fazie występuje nadmiar insuliny, a podstawą leczenia jest zwiększenie aktywności ruchowej, redukcja masy ciała, odpowiednia dieta oraz metformina. Cukrzyca typu 3 jest cukrzycą wtórną do różnych chorób (trzustki, wątroby, gruczołów wydzielania wewnętrznego) lub cukrzycą polekową. Postepowanie zależne jest od przyczyny. Cukrzyca ciążowa jest związana z hormonami podtrzymującymi ciążę, najczęściej wystarczy postępowanie dietetyczne, rzadziej konieczna jest leczenie insuliną. Jest to zaburzenie, które najczęściej mija po porodzie. Cukrzyca – pierwsze objawy Pierwsze objawy cukrzycy to: wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, wielomocz (poliuria), moczenie nocne u małych dzieci, ubytek masy ciała, pomimo zwiększonego apetytu; po kilku dniach zupełny brak apetytu, zapalenie skóry okolicy narządów płciowych, narastające osłabienie lub zmęczenie, senność, rozdrażnienie. Wśród późniejszych objawów cukrzycy wymienia się zaburzenia ostrości widzenia (wynikające z zaburzeń uwodnienia soczewki), nasilone odwodnienie – sucha skóra i śluzówki (suchość w ustach), zapach acetonu z ust, przyspieszony, głęboki oddech Kussmaula, bóle brzucha, nudności i wymioty, twardy brzuch przy kwasicy ketonowej, skurcze mięśniowe przy zaburzeniach jonowych, w końcu utrata przytomności lub śpiączka cukrzycowa. Zdarza się, że objawy nie występują lub są bardzo dyskretne, wręcz niezauważalne dla pacjenta. W cukrzycy typu 3 możemy obserwować objawy związane z choroba podstawową. Zmiany skórne w cukrzycy Zmiany skórne występują u niemal 70% chorych na cukrzycę. Skóra w cukrzycy jest sucha, często zdarza się świąd. Najczęstsze zmiany skórne związane z cukrzycą to obumieranie tłuszczowate, dermopatia cukrzycowa, ziarniniak obrączkowaty, rumieniec cukrzycowy, obrzęk stwardniały, zmiany pęcherzowe, wysiewne kępki żółte oraz rogowacenie ciemne. Diagnostyka cukrzycy Diagnostyka każdej cukrzycy jest podobna. Są to oznaczenia z osocza krwi żylnej: glikemii przygodnej (o jakiejkolwiek porze dnia) – cukrzycę rozpoznajemy, gdy glikemia jest równa lub powyżej 200 mg/dl (11,1 mmol/l) i towarzyszą jej objawy kliniczne; przy braku występowania objawów lub przy współwystępowaniu objawów i glikemii przygodnej poniżej 200 mg/dl należy oznaczyć glikemię na czczo dwukrotnie w dwa różne dni – cukrzycę rozpoznajemy, gdy glikemia jest równa lub większa 126 mg/dl (7,0 mmol/l); jeśli glikemia na czczo wynosi 100–125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) należy wykonać OGTT, czyli doustny test obciążenia glukozą – cukrzycę rozpoznajemy, gdy glikemia w 120 minucie jest równa lub większa niż 200 mg/dl (11,1 mmol/l). Leczenie cukrzycy Leczenie cukrzycy zależy od jej typu. Cukrzyca typu 1 wymaga bezwzględnie stosowania insuliny od samego początku. Metodą z wyboru jest intensywna, funkcjonalna insulinoterapia (wielokrotne wstrzyknięcia). W cukrzycy u dzieci leczenie zależy od rodzaju cukrzycy – czasem wystarcza dieta lub leki doustne, czasem konieczna jest insulina. Leczenie cukrzycy typu 2 wymaga przede wszystkim zmiany stylu życia – odpowiedniej diety, zwiększenia aktywności fizycznej oraz redukcji masy ciała. Istnieje wiele leków doustnych, które są dobierane indywidualnie. W zaawansowanym stadium cukrzycy typu 2 (najczęściej po 10–15 latach jej trwania) konieczne jest włączenie insuliny. Cukrzyca wtórna (typu 3) jest leczona zależnie od przyczyny, która ją wywołała. Cukrzyca ciążowa wymaga najczęściej stosowania samej diety, rzadziej insuliny. Leki doustne są przeciwwskazane. Powikłania w cukrzycy Powikłania cukrzycy są związane z przewlekłą hiperglikemią, która uszkadza wiele narządów, prowadząc do upośledzenia ukrwienia i ich niewydolności. Są to: powikłania mikronaczyniowe – cukrzycowa choroba nerek i cukrzycowa choroba oczu, powikłania makronaczyniowe – choroba niedokrwienna serca i zawał, choroba tętnic obwodowych oraz choroba naczyniowa mózgu i udar, neuropatia cukrzycowa obwodowa (zaburzenia funkcji nerwów obwodowych) i autonomiczna („odnerwienie” serca), zaburzenia naczyniowe oraz neuropatia wiążą się z ryzykiem wystąpienia stopy cukrzycowej, zaburzenia krzepnięcia krwi (o charakterze nadkrzepliwości, czyli wzmożonej gotowości zakrzepowej). Powikłania ostre to hipoglikemia i śpiączka cukrzycowa. Cukrzyca typu 3 jest wtórna do innych chorób, w związku z czym można w niej obserwować powikłania charakterystyczne dla choroby podstawowej. Żywienie w cukrzycy Żywienie w cukrzycy każdego typu jest podstawą leczenia. Poziom cukru po jedzeniu u chorego na cukrzycę ulega podwyższeniu. Mechanizmy zapewniające stałą glikemię, takie jak u ludzi zdrowych, tutaj już nie działają, zawodzą. W cukrzycy typu 1 oraz u dzieci najważniejsze jest, aby dostarczyć rosnącemu organizmowi niezbędnych składników odżywczych, makro i mikroelementów. Uważa się, że jadłospis powinien zawierać 45–60% węglowodanów złożonych, ok. 20% białka, ok. 30 % tłuszczów (w tym nasyconych maksymalnie 10%, ograniczenia wymagają także tłuszcze zwierzęce na rzecz roślinnych). Ważne jest, aby posiłki były regularne, częste, w cukrzycy typu 2 małe (ograniczenia kaloryczne), bogate w błonnik i antyoksydanty (głównie warzywa), o niskim indeksie glikemicznym. Dobrze jest unikać słodzonych napojów, soków, produktów zawierających cukry proste oraz potraw smażonych. W diecie cukrzycowej wskazane jest odpowiednie przygotowanie potraw: gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania, pieczenie w folii lub rękawie termicznym. Dieta powinna być tak skomponowana, aby osiągnąć stabilne, prawidłowe wartości glikemii przy minimalnym ryzyku niedocukrzeń. Spożywanie alkoholu jest niewskazane u chorych na cukrzycę, może sprzyjać bowiem rozwojowi hipoglikemii. Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły Guzy, stłuczenia i siniaki – co na nie stosować? Guzy, stłuczenia, siniaki i obrzęki – jakie środki warto mieć pod ręką, aby urazy goiły się szybciej? Podpowiadamy. Makrogole – czym są? Działanie przeczyszczające, zastosowanie, przeciwwskazania Makrogole to dobrze tolerowane i bezpieczne w stosowaniu preparaty, które wykorzystuje się w przypadku zaparć zarówno tych długotrwałych, jak i sporadycznych. Powodują zwiększenie objętości płynów w świetle jelit oraz wywołują działanie przeczyszczające. Czy kobiety w ciąży i dzieci mogą stosować makrogole, jakie są skutki uboczne zażywania tych leków, a także jak długo może być prowadzona terapia z wykorzystaniem PEG? Oparzenie meduzy – co robić? Wakacyjna kąpiel dla niektórych może skończyć się przykrym i dość bolesnym doświadczeniem za sprawą parzących, galaretowatych parasolek, swobodnie pływających w toni wodnej, czyli meduz. Do obrony oraz chwytania pokarmu używają parzydełek, zawierających jad, którego siła działania jest zróżnicowana w zależności od rodzaju meduzy. Po czym można rozpoznać, że oparzyła nas meduza? Dowiedz się, co zrobić po oparzeniu meduzą, zwłaszcza jeśli planujesz zagraniczne wakacje nad wodą. DEET – co to jest, dlaczego odstrasza komary i kleszcze? Bezpieczeństwo sprayu na owady DEET jest repelentem otrzymanym syntetycznie. Działanie tego preparatu polega na zaburzaniu węchu owadów, które nie są w stanie odebrać i zakodować zapachu kwasu mlekowego, będącego składnikiem potu potencjalnego żywiciela. Jak poprawnie stosować DEET, czy dzieci i kobiety w ciąży mogą bezpiecznie z niego korzystać i czy DEET na komary może być szkodliwy dla zdrowia? Zastrzyki z kwasu hialuronowego – czym są iniekcje dostawowe i kiedy należy je stosować? W niechirurgicznym leczeniu artrozy i chorób chrząstki stawowej stosowana jest dostawowa suplementacja kwasu hialuronowego (HA), czyli wiskosuplementacja. Zazwyczaj iniekcje dostawowe dotyczą stawów kolanowego oraz biodrowego. W aptekach oraz przychodniach dostępne są liczne preparaty do wiskosuplementacji kwasem hialuronowym. Produkty te różnią się usieciowaniem oraz masą cząsteczkową HA. Który preparat wybrać, jaka jest różnica między zastrzykami z kwasem hialuronowym a preparatami zawierającymi kolagen? Jak złagodzić ból pleców? Domowe sposoby i leki apteczne Ból pleców może dotyczyć każdego odcinka kręgosłupa, jednak zazwyczaj występuje ból krzyża, który pojawia się w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. Zakłada się, że w populacji do 40 roku życia ponad 70% osób cierpiało na ból krzyża, natomiast drugiego najczęściej występującego bólu pleców – w odcinku szyjnym doświadczyła minimum połowa populacji. Jak poradzić sobie z bólem pleców, jakie leki wybrać i które z domowych sposobów mogą uśmierzyć ból? Co na alergię? Skuteczne leki i domowe sposoby na alergię Alergia może dotyczyć niemowlaka, dziecka i osoby dorosłej. Niestety problem ten doskwiera coraz większej ilości osób na całym świecie. Lekceważenie objawów alergii może doprowadzić do groźnych komplikacji, takich jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc. Wsparcie w leczeniu alergii mogą stanowić metody naturalne oraz wypracowanie schematu zachowań ograniczających kontakt z alergenami. Dostępne są również leki i preparaty na alergię, które można kupić w aptece także bez recepty. Stosowane właściwie, czyli konsekwentnie i zgodnie z zaleceniami, mogą pomóc zwalczyć dokuczliwe objawy alergii. Apteczne testy do wykrywania zakażenia Helicobacter pylori z kału i krwi Zakażenie Helicobacter pylori jest często diagnozowaną infekcją przewodu pokarmowego, która jednak w niewielkim procencie przypadków daje objawy, takie jak ból nadbrzusza, nudności czy wymioty. Diagnozę stawia się najczęściej na podstawie wyniku testu ureazowego, dla którego alternatywą od pewnego czasu są domowe testy na obecność zakażenia h. pylori z krwi lub kału. Czy są one wiarygodne, jak je przeprowadzić i jak interpretować ich wynik?
Cukrzyca typu 1 a cukrzyca typu 2 – różne ryzyko powikłań. Niewyrównany poziom glukozy we krwi niesie ze sobą ryzyko groźnych powikłań w obszarze układu nerwowego i sercowo-naczyniowego . Uszkodzenia naczyń krwionośnych nasilają procesy miażdżycowe, prowadząc do rozwoju chorób serca, co w połączeniu z występującymCukrzyca typu 1 nazywana jest także cukrzycą młodzieńczą, ponieważ jej pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w młodym wieku. Nazywa się ją też insulinozależną. Dorośli raczej chorują na typ drugi cukrzycy. To złośliwa choroba, która upośledza prawidłowe funkcjonowanie. Na szczęście rozwój cukrzycy można kontrolować, a odpowiednie leczenie pozwala na normalne życie. spis treści 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza 5. Leczenie cukrzycy typu 1 rozwiń 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 Zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, zapadalność na ten typ cukrzycy stale wzrasta. Występują jednak różnice zachorowalności na cukrzycę typu 1: Zobacz film: "Jak leczyć cukrzycę typu 1?" etniczne (mniejsza zapadalność u przedstawicieli rasy czarnej niż białej), geograficzne (większa zapadalność na Północy niż na Południu, np. wskaźnik zapadalności we Włoszech 6,5, a w Finlandii 42,9), sezonowe (większa zapadalność w zimie, prawdopodobnie wskutek częstszych infekcji wirusowych). Na cukrzycę typu 1 zapadają głównie osoby poniżej 30 roku życia. W zależności od wieku zachorowania wyróżnia się dwa szczyty zapadalności: 10 -12 rok życia (występujący znacznie częściej), 16 -19 rok życia (pojawiający się rzadziej). 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Przyczyny rozwoju cukrzycy insulinozależnej nie są do końca poznane. Najwięcej mówi się o uwarunkowaniach genetycznych, a także uszkodzeniu trzustki. W cukrzycy typu 1 dochodzi do niszczenia komórek beta trzustki (komórki te są odpowiedzialne za produkcję insuliny). Proces ten przebiega stopniowo i w początkowej fazie choroby jest bezobjawowy. Objawy cukrzycy pojawiają się nagle, gdy zniszczeniu ulegnie około 90% komórek beta. W wyniku zniszczenia komórek beta zostaje zahamowana produkcja insuliny. Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta Do niszczenia komórek beta dochodzi u osób predysponowanych genetycznie (bardziej podatnych). Zaznacza się duży wpływ czynników środowiskowych, do których zalicza się: infekcje wirusowe (różyczka, wirus Coxackie B4, wirus cytomegalii), infekcje bakteryjne, pewne rodzaje pożywienia (wczesny kontakt z mlekiem krowim w dzieciństwie, spożywanie produktów wędzonych). Czynnikiem inicjującym może być właśnie czynnik środowiskowy, który doprowadza do rozwoju odpowiedzi obronnej organizmu. U osób predysponowanych reakcja obronna (przeciw np. infekcji wirusowej) przybiera bardziej rozległą formę – wytwarzane są przeciwciała, które niszczą komórki własne organizmu (tutaj komórki beta trzustki). 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne Występowanie cukrzycy w rodzinie częściej obserwuje się postaci typu 2 (> 25%) niż w cukrzycy typu 1. Fakt, że cukrzyca typu 1 powstaje u 36% par bliźniaków jednojajowych, a także częściej występuje w niektórych rodzinach, dowodzi, że z jednej strony do powstania choroby niezbędne jest podłoże genetyczne, z drugiej zaś – same czynniki genetyczne nie są przyczyną choroby. A zatem zapewne dziedziczy się predyspozycje do rozwoju cukrzycy, ale nie dziedziczy się samej choroby. 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) u kobiet często wiąże się z licznymi, dobrze znanymi dolegliwościami i komplikacjami. Na przykład może opóźnić pojawienie się pierwszej menstruacji, zwiększyć problem nieregularności okresu i ryzyko osteoporozy. Według najnowszych badań do tej listy należałoby dodać jeszcze jedną pozycję - przedwczesna menopauza. Badanie zostało przeprowadzone przez amerykańskich naukowców na 143 kobietach dotkniętych cukrzycą typu 1, 186 zdrowych siostrach diabetyczek oraz 160 kobietach z nimi niespokrewnionych. Wyniki badań potwierdzają opóźnienie pojawienia się pierwszej menstruacji u diabetyczek (średnio o rok: 13,5 zamiast 12,5 lat) oraz nieregularności cyklu przed 30. rokiem życia (u 46% diabetyczek i 33% kobiet zdrowych). Naukowcy stwierdzili również, że u kobiet chorych na cukrzycę menopauza pojawia się średnio w wieku 41,6 lat, natomiast u ich sióstr w wieku 49,9 lat, a u reszty kobiet - 48 lat. Tym samym cukrzyca skraca okres płodności aż o 6 lat i trwa on 30, zamiast 36 lat. Z tego wynika, że u kobiet chorujących na cukrzycę okres płodności jest krótszy o 17% niż u reszty. Powyższe badania opisują poważne powikłanie po cukrzycy. Zrozumienie mechanizmu przedwczesnej menopauzy u kobiet chorujących na cukrzycę pozwoli być może w przyszłości przeciwdziałać temu zjawisku. 5. Leczenie cukrzycy typu 1 Pełny rozwój cukrzycy typu 1 zależy od tempa niszczenia komórek beta. U dzieci i młodzieży, gdy rezerwa wydzielania insuliny zostanie w pewnym momencie wyczerpana, dochodzi do gwałtownego początku choroby, którego pierwszymi objawami są zazwyczaj kwasica ketonowa (patrz wyżej) i śpiączka. Chwiejny przebieg cukrzycy oraz brak właściwej równowagi metabolicznej, wynikający ze słabej kontroli glikemii, doprowadza do rozwoju powikłań. Powikłąnia mogą pojawić się po 5. latach od diagnozy. U osób starszych przebieg cukrzycy nie jest tak gwałtowny, pomimo że występują jego wszystkie składowe. Objawy narastają stopniowo, a chorzy rzadziej zapadają na kwasicę ketonową i śpiączkę. Skuteczne leczenie cukrzycy typu 1 (dotyczy to także skutecznego leczenia innych typów cukrzycy) zawiera takie elementy, jak: leczenie dietetyczne, leczenie wysiłkiem fizycznym, leczenie insuliną w odpowiednich dawkach, edukacja osoby chorej w zakresie zarówno istoty samej choroby, jak i stosowania w życiu codziennym powyższych elementów. Postępowanie niefarmakologiczne ma istotne znaczenie w leczeniu choroby. Dzieci i młodzież, u których rozpoznano cukrzycę typu 1, mają organizowane szkolenia w wyspecjalizowanych ośrodkach. Na oddziałach tych uczone są doboru odpowiednich dawek insuliny do wartości spożywanych pokarmów oraz zastosowania leczenia w praktyce. W trakcie szkolenia pacjenci są także zapoznawani z działaniem pomp insulinowych. Pompy do ciągłego podskórnego wlewu insuliny stosowane w leczeniu cukrzycy typu 1pozwalają na lepszą kontrolę glikemii (stężenia glukozy we krwi) niż konwencjonalna insulinoterapia. Odpowiednia kontrola glikemii jest bardzo ważna, gdyż znacznie redukuje rozwój przewlekłych powikłań. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy Podwyższony poziom przeciwciał anty-GAD można wykryć u pacjentów, u których występuje w rodzinie cukrzyca typu 1. Zakłada się, że podwyższony poziom przeciwciał przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego występuje w surowicy krwi takich osób, już 10 lat przed wystąpieniem choroby i prezentacją jakichkolwiek objawów klinicznych. Może zacznę od tego, że ten artykuł nie jest dla rodziców dzieci z cukrzycą. Jeśli Wasze dziecko choruje na cukrzycę typu 1, na pewno wiecie wszystko, co jest tu napisane a nawet dużo więcej. Ten artykuł powstał, by edukować społeczeństwo, aby inni mogli zrozumieć czym jest ta choroba, wiedzieli na co zwrócić uwagę u swoich dzieci (populacyjnie, 1/250 dzieci ma szansę rozwinąć cukrzycę typu 1) i czego się spodziewać po rozpoznaniu. Bo niestety, to nie jest tak, jak kiedyś zapytała mnie jedna mama, gdy przyjmowałam jej dziecko ze świeżo rozpoznaną cukrzycą „czyli teraz nie będzie mógł jeść cukru?” – problem jest dużo poważniejszy i bardziej skomplikowany. Spis treści: Co to jest cukrzyca?Przyczyny cukrzycyObjawy cukrzycy u dzieciCzym objawia się kwasica ketonowa?Rozpoznanie chorobyCzy cukrzyca u dzieci jest uleczalna? Co to jest cukrzyca? Cukrzyca jest chorobą, o której dużo się mówi. Jest najczęstszą chorobą metaboliczną, jedną z chorób cywilizacyjnych, zazwyczaj kojarzoną z osobami otyłymi i starszymi. I jest w tym dużo prawdy! Skąd się zatem biorą dzieci chore na cukrzycę? I czy cukrzyca u dzieci to ta sama choroba, która występuje u osób starszych? Żeby odpowiedzieć Wam na te pytania zacznę może od podstaw, czyli małej lekcji fizjologii. Na pewno słyszeliście o insulinie – część z Was w kontekście leku (ciocia/babcia/wujek „biorą insulinę”), część w kontekście przypadłośc,i jaką jest coraz bardziej znana i częściej rozpoznawana insulinooporność. Ale czym w zasadzie jest insulina? Jest to hormon wytwarzany w przez trzustkę (a konkretnie komórki beta wysp trzustki), który odgrywa zasadniczą rolę w metabolizmie węglowodanów (cukrów), ale też białek i tłuszczów. Natomiast my skupimy się dziś na związku insuliny z węglowodanami. Wszystkie węglowodany, które zjadamy są w efekcie przekształcane do cukru prostego – glukozy. Upraszczając można powiedzieć, że insulina jest produkowana w odpowiedzi na wzrost stężenia glukozy we krwi (glikemii) a jej działanie polega na jego obniżeniu. Insulina obniża glikemię działając na różne komórki – mięśniowe (miocyty), wątroby (hepatocyty) czy tłuszczowe (adipocyty) i zwiększając transport glukozy do ich wnętrza. Komórki w ten sposób mogą czerpać energię z dostarczonej do ich wnętrza glukozy i przeznaczać ją na spełnianie swoich funkcji lub magazynować (jak w przypadku komórek tłuszczowych). Jest kilka typów cukrzycy, ale dwa główne to: cukrzyca typu 1 (najczęstsza u dzieci),cukrzyca typu 2 (występująca głównie u dorosłych, stanowi ok. 80% wszystkich cukrzyc). Te 2 typy mają odmienne patomechanizmy powstawania. W cukrzycy typu 1 brakuje insuliny, a w cukrzycy typu 2 insulina jest, ale komórki, na które powinna działać nie odpowiadają tak jak powinny – są oporne na jej działanie. Jest to oczywiście duże uproszczenie, gdyż w cukrzycy typu 2 przyczyną może być genetycznie uwarunkowane zaburzenie w wydzielaniu insuliny, co więcej, nawet jeśli pierwotną przyczyną jest insulinooporność to po pewnym czasie wzmożonego wydzielania insuliny przez komórki beta dochodzi do ich „wyczerpania” i również brakuje insuliny. Jednak ponieważ artykuł ma się skupić na cukrzycy typu 1, pozwoliłam sobie to uproszczenie zastosować. Przyczyny cukrzycy Także wróćmy do cukrzycy typu 1. Dlaczego komórki beta w wyspach trzustki przestają produkować insulinę? Dzieje się tak, gdyż same wyspy zostają zniszczone przez procesy autoimmunologiczne. Znaczy to, że nasz organizm produkuje przeciwciała przeciwko własnym komórkom – w tym przypadku komórkom trzustki odpowiedzialnym za produkcję insuliny. W przypadku cukrzycy typu 1, jak większości chorób autoimmunologicznych, nie wiemy do końca dlaczego dochodzi do autoagresji akurat u danego pacjenta. Stwierdzono pewną predyspozycję genetyczną (znane są geny, których obecność zwiększa ryzyko zachorowania) oraz często obserwuje się związek z wcześniejszym zachorowaniem na infekcję wirusową czy bakteryjną z gatunku Mycoplasma. Warto też wiedzieć, że zachorowanie na jedną chorobę autoimmunologiczną, może zwiększać ryzyko kolejnej (np. cukrzyca typu 1, choroba Hashimoto i celiakia mają taki związek), dlatego też dzieci z cukrzycą typu 1 mają regularnie wykonywane badania pod kątem innych chorób z autoagresji. Ale i dzieci ze stwierdzoną inną chorobą autoimmunologiczną (oraz chorymi na cukrzycę typu 1 członkami rodziny ze względu na predyspozycję genetyczną) mają większe od populacyjnego ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu 1. Wracając do niszczenia komórek trzustki przez autoprzeciwciała. Proces ten zachodzi stopniowo i kiedy zniszczeniu ulegnie 80% komórek beta, zaczynają się pojawiać objawy związane z hiperglikemią (zbyt wysokim stężeniem glukozy we krwi). Objawy cukrzycy u dzieci zwiększone oddawanie moczu – jest związane z przechodzeniem glukozy do moczu; glukoza jest substancją osmotycznie czynną, więc „ciągnie” za sobą wodę powodując zwiększenie objętości wydalanego moczu*,wzmożone pragnienie – jest konsekwencją utraty wody z moczem; dzieci nieraz wypijają po kilka (a nawet kilkanaście!) litrów płynów dziennie*,zwiększony apetyt – wynika z tego, że gdy brakuje insuliny, glukoza nie może dostać się do wnętrza komórek, a więc mimo jej wysokiego stężenia, tkanki „głodują” co prowadzi do kolejnych objawów,senność, osłabienie,utrata masy ciała (pomimo zjadania dużych ilości pokarmów). Dodatkowo dziecko z cukrzycą może mieć predyspozycję do zakażeń i zaburzeń gojenia. Niepokojące mogą być nasilone lub trudno leczące się zmiany grzybicze lub ropne – u dziewczynek np. charakterystyczne są grzybicze infekcje sromu. Dlatego takie infekcje u małych dziewczynek lub nawracające u nastolatek czy dorosłych kobiet powinny zawsze wzbudzić czujność pod kątem nierozpoznanej cukrzycy. Ile płynów powinno przyjmować dziecko? *Jeśli zastanawiacie się teraz czy Wasze dziecko nie pije/siusia za dużo, to postaram się przybliżyć jakie ilości powinno wypijać dziecko i ile powinno oddawać moczu. Zapotrzebowanie na płyny można orientacyjnie obliczyć na podstawie masy ciała dziecka – 100ml/kg na pierwsze 10 kg, 50ml/kg na drugie 10 kg i 20 ml/kg powyżej 20 kg. Dla przykładu: 8 kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 8×100 ml = 800 ml pły kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 10×100 ml + 6x50ml = 1300 ml pły kilogramowe dziecko powinno wypijać ok. 10×100 ml + 10x50ml + 15x20ml = 1800 ml płynów. U małych niemowląt karmionych wyłącznie mlekiem wzór ten nie jest to do końca miarodajny, gdyż ich zapotrzebowanie na mleko wynika bardziej z zapotrzebowania na kalorie i wynosi orientacyjnie 150ml mleka/kilogram. Ważne też, że w przypadku objawowej cukrzycy te objętości nie są troszkę większe. 35 kilogramowe dziecko z nieleczoną cukrzycą nie będzie piło 1900 ml a raczej wspomniane wyżej kilka litrów. Z kolei prawidłowa diureza u dzieci wynosi około 1-2 ml/kg/godz. u niemowląt i 0,5-1ml/kg/godz. u dzieci starszych. Natomiast w przypadku cukrzycy te objętości są nawet kilkukrotnie większe rzędu 5ml/kg/godz i więcej. Czym objawia się kwasica ketonowa? Organizm nie mogąc czerpać energii z glukozy zaczyna korzystać z alternatywnych szlaków metabolicznych i zużywać duże ilości tłuszczów. Efektem ich rozpadu są ciała ketonowe, które pojawiając się w krwi a następnie w moczu mogą powodować kwasicę ketonową – stan bezpośredniego zagrożenia życia w którym dziecko wymaga natychmiastowej interwencji w ośrodku referencyjnym, nierzadko w oddziale intensywnej terapii. Może ona prowadzić do obrzęku mózgu a nawet zgonu, dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać cukrzycę wcześniej. Do objawów kwasicy ketonowej należą: ciężkie odwodnienie,częste wymioty,zaczerwienienie policzków,zapach acetonu (zgniłych jabłek) z ust,zaburzenia oddychania (przeczytaj, jak powinno przebiegać prawidłowe oddychanie u dziecka) – oddech Kussmaula, charakteryzująca się dużą częstotliwością oddechów i dużą objętością wdychanego powietrza – wygląda jak głębokie westchnienia,zaburzenia świadomości (dezorientacja, podsypianie lub rzadko śpiączka). Niestety, prawie 1/3 dzieci (i nawet do 70% w przypadku dzieci do 3. rż) ma rozpoznaną cukrzycę dopiero na etapie kwasicy. Dlatego też moi drodzy, wróćcie jeszcze raz do objawów, bo im większa część społeczeństwa będzie je znała, tym większe prawdopodobieństwo, że w razie wystąpienia ich u jakiegoś dziecka ktoś mądry podsunie pomysł, żeby udać się do lekarza i zmierzyć dziecku poziom cukru. No dobrze, ale powiedzmy, że tak się zdarzyło, u dziecka z objawami lub zupełnie przypadkowo (np. przy podejrzeniu zakażenia układu moczowego wykonano badanie ogólne moczu, w którym stwierdzono obecność glukozy – glukozurię a następnie zlecono pomiar we krwi) stwierdzono hiperglikemię (podwyższony poziom cukru we krwi) – co dalej? To zależy od wywiadu i stanu dziecka. Lekarz może zalecić wykonanie powtórnych badań celem potwierdzenia podwyższonej glikemii (np. jeśli nie wiadomo czy dziecko było na czczo a nie ma żadnych objawów) lub od razu skierować do dalszej diagnostyki. W przypadku dzieci z kwasicą oczywiście są one natychmiast transportowane do odpowiedniego szpitala. Rozpoznanie cukrzycy u dzieci Jeśli podejrzenie cukrzycy się potwierdzi, takie dziecko trafia do szpitala. I tu jest największa różnica między cukrzycą u dzieci a cukrzycą u dorosłych. Mój mąż nigdy nie potrafił zrozumieć dlaczego ja pracując w oddziale ogólnopediatrycznym nie leczę cukrzyc. Bo przecież oni (interniści) na każdym oddziale zajmują się cukrzycą. Nie tylko na oddziałach diabetologii. Ba! Starsza osoba może mieć rozpoznaną i leczoną cukrzycę w 100% ambulatoryjnie! Wynika to z odmiennej specyfiki typów cukrzycy i tempa rozwoju objawów. U osób starszych insulinooporność może narastać latami, często zaczyna się leczenie od leków doustnych, które nie mają zastosowania w cukrzycy typu 1. A więc tak – dziecko z cukrzycą musi trafić do ośrodka referencyjnego. Dlaczego? Nie chodzi tylko o to, że nikt inny się na tym nie zna. Dla przykładu, kiedy jeszcze pracowałam w szpitalu powiatowym, wszystkie trafiające do nas dzieci z kwasicą ketonową były odsyłane natychmiast do mojej obecnej Kliniki. Natomiast przyszła do nas do pracy koleżanka, która ukończyła specjalizację właśnie w miejscu gdzie pracuję obecnie i wielokrotnie na dyżurach te kwasice wyrównywała. Zapytałam jej czemu, skoro się na tym zna, nie moglibyśmy leczyć tych dzieci u nas. Odpowiedziała mi wtedy, że nie wystarczy wiedzieć co robić, trzeba mieć do tego jeszcze całe zaplecze. Wtedy nie do końca rozumiałam tę odpowiedź. Zrozumiałam kiedy sama zaczęłam dyżurować w oddziale diabetologii. Nie wystarczy mieć insuliny, potrzebny jest sprzęt, doświadczone pielęgniarki, zaplecze OIOMowe i cały zespół, który potem dzieckiem się zajmuje… Postępowanie po przyjęciu do szpitala zależy przede wszystkim od stanu, w jakim trafia dziecko. Jeśli ma kwasicę – jest wyrównywana w warunkach intensywnego nadzoru lub wręcz OIOM. Jeśli nie ma, lub już jest wyrównana, zaczyna się cały proces… leczniczo-edukacyjny! Tak, edukacyjny. Samo podawanie insuliny przez personel nie wystarczy. W naszej Klinice dzieci ze świeżo rozpoznaną cukrzycą przebywają zazwyczaj 2-3 tygodnie. Czemu tak długo? Bo przede wszystkim muszą się nauczyć swojej choroby. Zrozumieć ją i nauczyć się z nią radzić. Zespół zajmujący się dzieckiem z cukrzycą to nie tylko lekarze i pielęgniarki. Ale też dietetycy czy psycholodzy. Rozpoznanie często jest szokiem dla całej rodziny. Czy cukrzyca u dzieci jest uleczalna? Cukrzyca jest chorobą na całe życie, dziecko do końca życia będzie musiało brać insulinę, pilnować diety. Sama choroba może dawać groźne powikłania. Zarówno dzieci (te starsze) jak i rodzice przechodzą wiele szkoleń z różnych aspektów choroby. Np. muszą się nauczyć obliczania dawek insuliny. U zdrowej osoby trzustka na podstawie glikemii automatycznie wydała odpowiednią ilość insuliny. Pacjent z cukrzycą musi przewidzieć ile tej insuliny sobie podać w zależności od tego co będzie jadł. Oblicza się to na podstawie tzw. wymienników węglowodanowych. Wymiennik węglowodanowy (1WW) to jednostka stworzona specjalnie dla diabetyków. W przybliżeniu odpowiada ilości produktu zawierającej 10 g węglowodanów przyswajalnych. Każdy pacjent ma indywidualnie dobieraną ilość insuliny potrzebną aby utrzymać prawidłowy poziom cukru po zjedzeniu 1 wymiennika. I tak wiedząc jaka to jest ilość, oblicza ilość wymienników z jakich składa się posiłek, mnoży i wylicza dawkę insuliny jaką musi sobie podać do posiłku. To oczywiście w dużym uproszczeniu, bo są jeszcze wymienniki białkowo-tłuszczowe (1WBT) plus jeśli wyjściowo przed posiłkiem glikemia jest za wysoka należy do insuliny wyliczonej „na posiłek” dodać jeszcze korektę. Brzmi skomplikowanie? Dlatego właśnie pacjenci muszą się tego nauczyć. Na szczęście w dzisiejszych czasach technologia przychodzi diabetykom na pomoc – dostępne są aplikacje na telefon, które pomagają w określaniu wymienników węglowodanowych. Ale na tym etapie szkolenie się nie kończy. W Polsce pacjenci do 26. rż. mają refundowane tzw. pompy insulinowe. Są to urządzenia, które przy jednym wkłuciu pozwalają na wielokrotne podawanie insuliny – zarówno w stałym powolnym wlewie (baza) jak i do posiłków (bolusy). Składają się z igły, drenu i samego urządzenia wielkości mniej więcej połowy smartfona (no, tylko trochę grubszego). Ponieważ wkłucie jest na stałe, pacjent musi mieć zawsze pompę przy sobie, a w zasadzie przy ciele. Najczęściej noszona jest przypięta do paska, lub, zwłaszcza u młodszych dzieci, na specjalnych paskach noszonych pod ubraniem. Jest to cudowna alternatywa dla penów (automatycznych wstrzykiwaczy), które wymagają wielokrotnych zastrzyków. Wyobraźcie sobie, że takie dziecko z cukrzycą musi dostać praktycznie tyle razy insulinę, ile zjada posiłków. A jeśli do tego dodamy pomiary cukru – ukłucia palca przed każdym posiłkiem albo i częściej? Tych drobnych ukłuć robi się bardzo dużo, co w przypadku dzieci nie jest bez znaczenia. Nawet jeśli używane w penach czy glukometrach igiełki są cieniutkie. Kolejną rewolucją są urządzenia do stałego monitorowania glikemii. Są to czujniki (sensory) cieniutkie jak włos elektrody, wstrzykiwane pod skórę, które mierzą poziom cukru a odczytu dokonuje się np. przykładając smartfon z odpowiednią aplikacją do miejsca, w którym jest czujnik lub korzystając z transmiterów przesyłających dane np. bezpośrednio do pompy. Dzięki temu można znacząco zmniejszyć ilość ukłuć palca. Niestety, czujniki te nie są jeszcze w pełni refundowane, a koszt miesięczny korzystania z nich to około kilkuset złotych. Ale wracając do szkolenia – rodzice muszą się nauczyć też korzystania z pompy. Nie tylko samej obsługi, zmiany dawek, zwiększania, zmniejszania czy wstrzymywania bazy, ale i możliwych problemów, jakie mogą wystąpić w trakcie użytkowania jak choćby zatkanie wkłu tym uczą się o sytuacjach, które zmieniają zapotrzebowanie na insulinę (infekcje, wysiłek fizyczny) czy postępowania w przypadku ostrych powikłań, takich jak hipoglikemia (niedocukrzenie), hiperglikemia, kwasica. Te wszystkie umiejętności musi nabyć rodzic (albo dziecko w przypadku nastolatków) zanim opuści oddział diabetologii tak, aby mógł sobie radzić sam po wyjściu ze szpita pacjenci po wypisie są pod opieką diabetologa, zgłaszają się na okresowe kontrole, mają wykonywane badania w kierunku ewentualnych powikłań czy chorób współistniejących i tak naprawdę uczą się całe życie. Może warto jeszcze dodać, że często po rozpoznaniu następuje okres „poprawy”. Jest to związane z tym, że część komórek wysp beta jeszcze funkcjonuje, już jest wdrożone leczenie i zapotrzebowanie na insulinę może się znacząco zmniejszyć. Jednak nie jest to wyleczenie! Ten okres, zwany „miesiącem miodowym” niestety mija i pacjent wraca do pełnej insulinoterapii. Jak widzicie opieka nad pacjentem z cukrzycą to dość skomplikowana sprawa dlatego też nie jestem w stanie opisać Wam szczegółów diagnostyki czy leczenia. Bo wyszłoby z tego pół podręcznika! Zresztą rodzice dzieci z cukrzycą otrzymują te szczegółowe informacje w trakcie szkolenia, dlatego uważam, że podawanie ich w tym artykule nie ma sensu. Najważniejsze, żeby mieć ogólne pojęcie i znać objawy mogące sugerować chorobę tak, aby rozpoznać ją na czas, jak już pisałam wyżej. A czy cukrzycy można zapobiec? Na pewno tej typu 2 – poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną i utrzymywanie prawidłowej masy ciała można zmniejszyć ryzyko zachorowania. A cukrzycy typu 1? Przez wiele lat uważano, że nie. Natomiast w chwili obecnej toczy się duże wieloośrodkowe (w wielu krajach, w tym w Polsce) badanie „Świat bez jedynki”. Jego celem jest sprawdzenie czy podawanie dzieciom z grup podwyższonego ryzyka doustnej insuliny jeszcze przed rozpoczęciem niszczenia komórek beta trzustki, może niejako „nauczyć” organizm jak wygląda prawidłowa cząsteczka insuliny i zapobiec niszczeniu produkujących ją komórek teza się sprawdzi, będzie to olbrzymi przełom w diabetologii!W Polsce program jest prowadzony przy udziale Instytutu Matki i Dziecka oraz Kliniki Diabetologii Dziecięcej i Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, są do niego kwalifikowane niemowlęta, u których na podstawie badań przesiewowych pobranych po urodzeniu stwierdzono ponad 10% ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 1 do 6. roku życia.
Poniżej dobrowolne świadectwo od Kasi, matki Szymona, u którego zdiagnozowano cukrzycę typu I. Proszę podzielić się tym świadectwem oraz wideo ze wszystkimi, których znasz, z miłości i troski o nich. Niech wiedzą, że cukrzycy typu I można zapobiegać i można ją wyleczyć. Napisałam do Ciebie około 2 miesięcy temu. U mojego 5-letniego syna została zdiagnozowana cukrzycy typu I – było to w październiku 2008 roku. Dałeś mi kontakt do Rhonda! Mam bardzo dobrą wiadomość, którą chcę się podzielić z Shelley, dr Sobotą i dr Youngiem. Szymon nie bierze insuliny!! Przyjmował ją przez 5 miesięcy 3 razy dziennie i obecnie jesteśmy uwolnieni od konieczności przyjmowania insuliny. Jego poziom cukru jest prawie w normie – mówię prawie, bo czasami jest jeszcze zbyt wysoki, np. 1 godzinę po posiłku, ale po 2 godzinach jest ponownie idealny – nawet bez insuliny. Jesteśmy teraz przed wykonaniem oczyszczania jelit. Zaczynamy w przyszłym tygodniu. I mamy bardzo dobrego pomocnika – Mariola Danielewska – jest niesamowita. Nie wiem, co byśmy robili i gdzie byśmy dzisiaj byli gdyby nie ona. Zmieniliśmy także naszą dietę – łącznie z moim 5-letnim synem, moją 3-letnią córką i moim 7-miesięcznym synem. Mały czuł się naprawdę źle na mleku modyfikowanym – miał ciągle zakłócenia pracy żołądka, nie oddawał kału nawet przez 3 dni, a pH jego moczu było niskie. Zmieniłem wszystko – żadnego mleka modyfikowanego, tylko zielone drinki (uwielbia jeden z mlekiem kokosowym) – i czuje się coraz lepiej. I nie muszę się już martwić – moje dzieci są bezpieczne! Czuję się wspaniale na diecie odkwaszającej – jestem pełna energii i męża alergie również zniknęły. Jest to nowe życie, nowa świadomość – jesteśmy innymi ludźmi i jestem wdzięczna za to. Cukrzyca była błogosławieństwem dla naszej rodziny! Najbardziej smutna w tym wszystkim jest sprawa mojego lekarza – i w ogóle wszystkich lekarzy. Teraz rozumiem, że oni naprawdę nie chcą pomagać ludziom – ich umysły są tak zamknięte … mój lekarz powiedział mi, że mój syn jest jeszcze w fazie miesiąca miodowego. Nie był zadowolony podczas naszej ostatniej wizyty. Nie rozumie, co się dzieje! Nie mówię mu wiele, bo nie pyta mnie o to co robię. Czy można sobie wyobrazić, że nigdy nie zapytał, co mój syn zjada i dla dobrego wyniku badań krwi (jego AC1 spadło z 9,8 do 6,3) dał mojemu synowi słodkiego lizaka! Jedyne co słyszę, to: “niech je co chce, weź go do Mc Donalds, niech będzie dzieckiem, niech czuje się szczęśliwy!” Szczęśliwy?? Widzę wiele dzieci w poczekalni u lekarza, siedzą z założonymi pompami, ich twarze są smutne, aż chce się krzyczeć! To takie smutne. Właśnie obejrzałam świadectwo rodziny Roman ( i się rozpłakałam. Chłopcy są tacy cudowni – są tak młodzi, potrafią zrozumieć i dostosować się do wielu zmian. Mogą być swoimi własnymi uzdrowicielami. Mój syn wykonuje naprawdę dobrą robotę. Jednego razu narysował obrazek ukazujący jak zielony napój uzdrawia jego trzustkę. Myślę, że Mariola pokazała to dr Young’owi. Chcę podziękować Shelley, dr Sobocie i Dr Young’owi za to jak wspaniałą pracę wykonują, bo pomagają ludziom, za zmianę sposobu myślenia i życia i podarowanie nam nadziei na lepszą przyszłość! Dziękuję bardzo, Kasia
Cukrzyca typu 1 to podstępna choroba– potrafi mieć momenty remisji, kiedy ustępuje i cukry w organizmie chwilowo normalizują się. To jednak tylko etap choroby - zawsze, w którymś momencie cukrzyca wraca. Organizm źle znosi takie wahnięcia i reaguje na nie hiper- i hipoglikemią, czyli wysokimi i niskimi cukrami.Kiedy Zuzia zachorowała nie zadawałem sobie tego pytania. Mój Tato uparcie twierdził, że jest to możliwe. Nie miał do tego żadnych racjonalnych podstaw. Byłem tak pochłonięty terapią i złością na to co się stało, że zabrakło mi pokory aby zadać sobie to pytanie i podejść z szacunkiem do możliwości regeneracji naszych ciał i do tego co chciał przekazać mi ojciec. Teraz, równo dwa lata po jego śmierci, odkąd świat obiegła informacja o Danielu Darkesie to pytanie zadaje sobie wiele tysięcy ludzi. Ja też je sobie zadaję. Jeśli chcecie sobie wyrobić na ten temat pogląd to zapraszam Was do lektury krótkiego wywiadu jaki ukazał się na portalu za sprawą Elizabeth Rowley. Jak wykryto u mnie cukrzycę? ER: Powiedz nam proszę coś o sobie i Twojej cukrzycy. Kiedy zostałeś zdiagnozowany? DD: Cukrzyca typu 1 została u mnie wykryta w lutym 2011 roku w wieku 23 lat, bezpośrednio po wyjściu z wojska. Zacząłem pracę jako inżynier i mniej więcej w dwa tygodnie później zaobserwowałem typowe objawy cukrzycy typu 1: pragnienie, utratę wagi, nieostre widzenie oraz częste wymioty. W końcu straciłem przytomność i zostałem zabrany przez ambulans do szpitala gdzie zdiagnozowano u mnie cukrzycę. Od chwili diagnozy całkiem nieźle zarządzałem swoją cukrzycą. Biegałem długie dystanse, co mogło mieć na to wpływ, potwierdzają to zresztą niektóre obecnie przeprowadzane testy. ER: Czy w momencie wykrycia cukrzycy miałeś wykonywany test c-peptydu, który potwierdziłby, że twoje ciało nie produkuje już insuliny? DD: Tak, miałem i te testy potwierdziły, że moja trzustka nie wytwarza już insuliny. Bez wątpienia jeśli chodzi o wytwarzanie insuliny to nie było tam już kompletnie nic. Byłem również badany na obecność przeciwciał niszczących komórki beta i testy wypadły pozytywnie. Jak cukrzyca zniknęła? ER: W jaki sposób zorientowałeś się, że mogłeś zostać „wyleczony”, czy możesz nam coś więcej na ten temat powiedzieć? Jaką zaobserwowałeś zmianę? DD: Miałem notorycznie hipo, w tym nocne. Po testach krwi, w tym takich, które pokazywały, że moje HbA1C ciągle się obniża, lekarze powiedzieli mi abym zmniejszył dawki przyjmowanej insuliny. W końcu powiedziano mi abym zaprzestał całkowicie jej przyjmowania. ER: Przez jakiego rodzaju testy przechodziłeś? Możesz nam coś więcej powiedzieć na temat wyników tych testów? DD: To co się stało nie miało nigdy wcześniej miejsca, tak więc wysłano mnie na testy do St. Louis. Jeden z nich to bieg po uprzednim 6 godzinnym poście. Inny to test z użyciem mikroczipu i ćwiczeń fizycznych aby badać sygnały płynące z mózgu do komórek, zwłaszcza przy wyczerpaniu organizmu. Uprawiam bieganie długodystansowe i jest badana teoria, że jeden z moich 100 milowych ultramaratonów mógł spowodować wstrząs w ciele i przywrócenie produkcji insuliny. Wkrótce będzie dostępnych więcej informacji o wynikach tych testów. Czy to aby na pewno była cukrzyca? ER: Czy to możliwe, że postawiono Ci błędną diagnozę i nie była to faktycznie cukrzyca typu 1-go? DD: Bez wątpienia miałem cukrzycę typu 1-go. Dostałem wiele komentarzy w sieci, że postawiono mi złą diagnozę i że była to tak naprawdę cukrzyca typu 2-go, ale byłem na Novorapidzie i Lantusie przez 7 lat, biorąc 15 jednostek rano, 12 jednostek na lunch i jeszcze dawkę wieczorną. Nie sądzę abym został źle zdiagnozowany. Wiem co mi było. ER: Jest jakaś oficjalna nazwa tego co się stało z Twoim ciałem? DD: Nie ma jeszcze ona to nazwy ale w ciągu kilku następnych tygodni bez wątpienia będzie. Przestałem brać insulinę ER: Czy nie bierzesz już insuliny? Jakie cię czekają następne kroki jeśli chodzi o badania i opiekę medyczną? DD: Nie przyjmuję insuliny od grudnia 2016. Będę miał regularne badania i testy krwi aby monitorować to co się dzieje. ER: Jak się czujesz z tym co się stało? DD: Jestem uradowany i zszokowany. Lepiej śpię, czuję się pobudzony, skupiony i pełen energii. Post Views: 36 293
Cukrzyca typu 1 ma szybkie tempo rozwoju, a objawy mogą są następujące: duży apetyt i jednocześnie utrata wagi. wzmożone pragnienie. częste oddawanie moczu. senność, zmęczenie, osłabienie. Te objawy to wskazanie do wizyty u lekarza i zbadania poziomu cukru we krwi (oraz ewentualnie inne badania zlecone przez lekarza).Cukrzyca typu 1 jest chorobą przewlekłą. Fot. / Opublikowano: 09:15Aktualizacja: 18:35 Cukrzyca typu 1 (cukrzyca młodzieńcza, cukrzyca insulinozależna) to postać cukrzycy najczęściej diagnozowana u dzieci. Stanowi ona około 10 proc. wszystkich przypadków cukrzycy, a jej rozwój jest konsekwencją procesu autoimmunologicznego, niszczącego komórki beta trzustki. Skutkuje to znaczącym obniżeniem lub zahamowaniem wydzielania insuliny, co prowadzi do zwiększenia poziomu glukozy we krwi i braku możliwości wykorzystania jej jako źródła energii. Nieleczona cukrzyca typu 1 stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Cukrzyca typu 1 – przyczynyObjawy cukrzycy typu 1Cukrzyca typu 1 – diagnostykaCukrzyca typu 1 – leczenieHipo- i hiperglikemia jako powikłanie leczenia insulinąCukrzyca typu 1 – dieta Cukrzyca typu 1 to najczęściej diagnozowana choroba przewlekła wieku dziecięcego. U podłoża choroby leży postępujące zniszczenie komórek trzustki wydzielających insulinę, co prowadzi do niedoboru tego hormonu. To podstawowa różnica pomiędzy cukrzycą typu 1 a 2 – w cukrzycy typu 2 insulina jest syntetyzowana przez trzustkę, jednak komórki nie są wrażliwe na działanie hormonu. Cukrzyca typu 1 uznawana jest za chorobę o charakterze autoimmunologicznym, podkreślany jest także znaczący wpływ predyspozycji genetycznych. Przyczyny cukrzycy typu 1, prowadzące do aktywowania procesu autoimmunologicznego są zróżnicowane i mogą obejmować współwystępowanie następujących czynników: Predyspozycje genetyczne. Przyczyny cukrzycy typu 1 mogą być związane z dziedziczeniem. Nie od dziś wiadomo, że jeśli w rodzinie występowała cukrzyca, rośnie ryzyko pojawienia się jej w kolejnych pokoleniach. Większość osób cierpiących na cukrzycę typu 1 twierdzi jednak, że w rodzinie nikt wcześniej na nią nie chorował. Warto wiedzieć, że częściej „gen cukrzycy” dziedziczy się od ojca niż od matki. Jak twierdzą lekarze, w przypadku, gdy na cukrzycę typu 1 cierpi ojciec, ryzyko odziedziczenia jej wynosi 10 proc. Jeśli na cukrzycę typu 1 cierpi matka, prawdopodobieństwo przekazania genu choroby wynosi: – 4 proc., jeśli urodzi dziecko po 25. roku życia, – 1 proc., jeśli dziecko przyjdzie na świat po ukończeniu przez matkę 15. roku życia. Infekcje wirusowe jako przyczyny cukrzycy typu 1. Zgodnie z pewnymi teoriami, przyczyny cukrzycy typu 1 związane są z aktywnością enterowirusów. Przyczyniają się one zarówno do groźnego zapalenia mózgu, jak i do zwykłych przeziębień. Wywołują również choroby skórne oraz zapalenie mięśnia sercowego. Co ciekawe, na cukrzycę typu 1 większość chorych zapada w okresie zimowym, a infekcje dopadają zazwyczaj jesienią – być może jest to kolejny dowód na związek między cukrzycą a wirusami. Coraz częściej wskazuje się ponadto na związek między wirusami różyczki, cytomegalii, świnki czy rotawirusami a ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 1. Niedobór witaminy D. Jak dowodzą niektóre badania, przyczyną cukrzycy typu 1 mogą być warunki środowiskowe, w tym ekspozycja na słońce i wielkość skórnej syntezy witaminy D. Okazuje się, że pojawia się ona najczęściej w chłodnych rejonach, np. w Skandynawii. Dla porównania w Afryce, gdzie ekspozycja na słońce jest dużo większa i co za tym idzie – większa jest ilość produkowanej witaminy D – zapadalność na tę chorobę jest o wiele mniejsza. Ponadto okazuje się, że dzieci, które regularnie przyjmowały witaminę D, zdecydowanie rzadziej zapadały na cukrzycę typu 1. W przeprowadzonych badaniach okazało się również, że u osób mieszkających w Kanadzie i Norwegii występuje 300 razy większe prawdopodobieństwo tego rodzaju cukrzycy niż u mieszkańców Stanów Zjednoczonych – jest to również związane z klimatem panującym w tych państwach. Czynniki dietetyczne. W opinii lekarzy przyczyną cukrzycy typu 1 może być żywienie – ma ono ogromne znaczenie także w pierwszych miesiącach życia. Do czynników chorobowych związanych z odżywianiem zalicza się najczęściej: zbyt wcześnie włączenie do diety dziecka mleka krowiego oraz zbyt szybkie odstawienie dziecka od piersi. Należy również uważać, aby do diety dziecka zbyt wcześnie nie włączać warzyw korzeniowych i owoców jagodowych. W okresie niemowlęcym pośrednią przyczyną cukrzycy typu 1 w opinii różnych lekarzy mogą być także zaburzenia flory się, że w przypadku cukrzycy typu 1 przyczyny mogą być związane z różnymi konserwantami. Wielu lekarzy widzi związek między dużą ilością przetworzonego jedzenia a coraz wyższymi wskaźnikami zapadalności na tę chorobę. Jak twierdzą: dwie dekady temu nie było w jedzeniu tak dużej ilości barwników i wzmacniaczy smaku i cukrzyca typu 1 pojawiała się o wiele rzadziej. Jeżeli więc chcemy uchronić dziecko przed chorobą, warto zaprzestać podawać mu posiłki złożone z żywności przetworzonej. Objawy cukrzycy typu 1 Cukrzyca typu 1 określana jest mianem cukrzycy młodzieńczej, gdyż objawy choroby pojawiają się najczęściej między 10 a 19 rokiem życia. U osób cierpiących na cukrzycę typu 1, objawy wynikają z występowania hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego poziomu glukozy we krwi. Manifestacje choroby są podobne zarówno u dzieci, jak i młodych dorosłych są takie same i obejmują następujące objawy: Nagła utrata masy ciała. Jeśli dziecko nie przeszło na dietę ani też nie zaczęło intensywnych treningów, nagły spadek wagi powinien być dla rodziców niepokojącym objawem. Może być on wynikiem postępującego odwodnienia – w ciągu tygodnia dziecko może stracić nawet 2–3 kg. Przez 6 miesięcy trwania cukrzycy typu 1 obserwuje się spadek masy ciała do 5 proc.. Spadek masy ciała jest wynikiem niedoboru insuliny, prowadzącego do braku możliwości wykorzystania glukozy jako źródła energii. Wówczas energia pozyskiwana jest z tkanki tłuszczowej i białek mięśniowych, co objawia się nagłym chudnięciem. Poliuria, czyli częste oddawanie moczu. Jeśli dziecko odwiedza toaletę bardzo często, to znak, że może być chore na cukrzycę. Co więcej, może ono często się moczyć podczas snu. Konsystencja moczu bywa u diabetyka lepka, wyróżnia się niekiedy słodkim smakiem i charakterystycznym zapachem acetonu. W cukrzycy typu 1 we krwi odnotowuje się wysoki poziom cukru, co skutkuje wzmożoną produkcją moczu (w celu odfiltrowania nadmiaru glukozy) i niekontrolowanym moczeniem się. Polidypsja, czyli nadmierne pragnienie. Za częstym oddawaniem moczu idzie nadmierne pragnienie. Im więcej organizm produkuje moczu, tym mniejsza jest objętość wody we krwi, co prowadzi do odwodnienia. Pragnienie diabetyka okazuje się tak duże, że może pić on szklankę za szklanką – nawet te napoje, które wydawały się mu wcześniej niesmaczne. Rodzice powinni zwrócić uwagę na ten objaw, często jest on bowiem bagatelizowany. Zmiany nastroju. Podwyższony poziom cukru we krwi ma odzwierciedlenie w nastroju dzieci. Bardzo charakterystyczne w cukrzycy typu 1 u dzieci jest zmęczenie oraz drażliwość. Dzieci w niektórych sytuacjach mogą być agresywne oraz stracić zapał do nauki i zabawy. Co więcej, w przypadku dzieci chorujących na cukrzycę typu 1 odnotowuje się wyższy stres niż w przypadku dzieci zdrowych. Niemowlęta cierpiące na tę chorobę często płaczą i również odczuwają niepokój. Inne objawy mogące sugerować cukrzycę u dzieci typu 1 to przewlekłe zmęczenie, odwodnienie organizmu, suchość skóry i błon śluzowych, świąd skóry, spowolnione gojenie się ran, większa podatność na infekcje, a także zaburzenia widzenia. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Zdrowie intymne i seks, Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z SOS PMS, 30 saszetek 139,00 zł Odporność, Good Aging Naturell Witamina D 1000mg, 365 tabletek 70,00 zł Odporność Naturell Czosnek Max Bezzapachowy, 90 kapsułek 17,39 zł Odporność Estabiom Baby, Suplement diety, krople, 5 ml 28,39 zł Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z Twoim mikrobiomem, 30 saszetek 139,00 zł Cukrzyca typu 1 – diagnostyka W celu zdiagnozowania cukrzycy typu 1 konieczne jest wykonanie oznaczenia glikemii na czczo oraz glikemii przygodnej, czyli oznaczanej w dowolnym momencie dnia. Cukrzyca rozpoznawana jest wówczas, gdy poziom glukozy na czczo w minimum dwóch pomiarach przekracza 125 mg/ dl lub wówczas, gdy glikemia przygodna przekracza 200 mg/ dl i towarzyszą jej objawy cukrzycy. Można ponadto wykonać doustny test obciążenia glukozą – cukrzyca diagnozowana jest wtedy, gdy po dwóch godzinach od doustnego podania 75 g glukozy glikemia przekracza 125 mg/ dl. W przypadku cukrzycy typu 1 wskazane jest ponadto oznaczenie miana autoprzeciwciał, co pomaga różnicować cukrzycę typu 1 i 2. Mowa o przeciwciałach IAA (przeciwko insulinie), GADA (przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego), ICA (przeciwko komórkom trzustki). Pomocniczo można oznaczyć poziom peptydu C oraz insuliny, które w cukrzycy typu 1 będą obniżone. Cukrzyca typu 1 – leczenie Leczenie cukrzycy typu 1 należy wdrożyć jak najszybciej po postawieniu diagnozy. Cukrzyca typu 1 jest chorobą przewlekłą, wymagającą stałego leczenia. Odpowiedzi na pytania: „czy cukrzyca typu 1 może się cofnąć” oraz „czy cukrzyca typu 1 jest uleczalna” wciąż są negatywne, choć naukowcy nie ustają w próbach opracowania innowacyjnych metod leczenia. Warto natomiast podkreślić, że odpowiednio leczona cukrzyca typu 1 umożliwia normalne funkcjonowanie chorego i minimalizuje ryzyko rozwoju powikłań cukrzycy. To szczególnie ważne zwłaszcza dla kobiet planujących potomstwo, gdyż – jak wiadomo – źle prowadzona cukrzyca u matki może wiązać się z zaburzeniami rozwoju płodu. Nowoczesne metody leczenia pozwalają na normalizowanie poziomu glukozy u kobiet, które dotknęła cukrzyca typu 1, a ciąża przebiega wówczas prawidłowo. Standardowo leczenie cukrzycy typu 1 obejmuje farmakoterapię, insulinoterapię oraz zmianę trybu życia. Cukrzyca typu 1 jest cukrzycą insulinozależną – w jej przebiegu stwierdzany jest niedobór insuliny, stąd konieczność dostarczenia tego hormonu. Chorzy na cukrzycę typu 1 muszą wykonywać iniekcje insuliny, dzięki czemu brak syntezy tego hormonu równoważony jest dostarczaniem insuliny z zewnątrz. Liczba iniekcji ustalana jest indywidualnie dla każdego pacjenta, niekiedy istnieje konieczność korzystania z pompy insulinowej, która umożliwia ciągły wlew insuliny, zapobiegając znacznym wahaniom glikemii. W leczeniu stosowane mogą być: analogi insulinowe szybko działające, których działanie utrzymuje się przez 6 – 8 godzin; takie rozwiązanie dedykowane jest osobom o unormalizowanym trybie życia, a iniekcje wykonywane są na pół godziny przez głównymi posiłkami, analogi insulinowe o pośrednim czasie działania, których czas działania sięga 16 – 18 godzin, a iniekcje wykonywane są zazwyczaj wieczorem, a niekiedy także rano, analogi insulinowe o długim czasie działania, sięgającym 24 godzin. W leczeniu cukrzycy typu 1 należy uwzględnić odpowiedni styl życia – regularną aktywność fizyczną, a także właściwy model żywienia. Stale podejmowane są próby opracowania innowacyjnych terapii cukrzycy typu 1, a w próbach tych niemały udział mają także polscy naukowcy. Jedną z obiecujących metod leczenia cukrzycy typu 1 może być szczepionka na cukrzycę, nad którą trwają prace m. in. w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Naukowcy wyizolowali limfocyty TREG, które mają zdolność hamowania procesu autoimmunologicznego prowadzącego do niszczenia komórek trzustki. Podanie szczepionki kilkunastu dzieciom ze świeżo rozpoznaną cukrzycą poskutkowało zahamowaniem postępu choroby i przywróceniem prawidłowego poziomu insuliny we krwi. Kolejna obiecująca metoda leczenia cukrzycy typu 1, która być może w przyszłości będzie powszechnie stosowana, to przeszczep komórek macierzystych. Badania nad tą metodą leczenia trwają od kilku lat i obecnie przeszły z fazy testów na zwierzętach do badań klinicznych z udziałem chorych. Ponadto trwają prace nad uzyskaniem trójwymiarowego modelu trzustki uzyskanego dzięki technologii druku 3D. Hipo- i hiperglikemia jako powikłanie leczenia insuliną Iniekcje insuliny powinny być wykonywane ściśle według wskazań lekarza; znaczenie ma zarówno dawka wstrzykniętej insuliny, jak i pora wykonania zastrzyku, a także aktualny poziom glukozy we krwi. Jeśli użyta zostanie zbyt duża dawka insuliny, wówczas może pojawić się hipoglikemia, czyli spadek poziomu glukozy we krwi poniżej normy (3,9 mmol/ l). Objawy umiarkowanej hipoglikemii obejmują m. in. osłabienie, bóle i zawroty głowy, drżenie mięśniowe, rozdrażnienie czy nadmierną potliwość. Natomiast znaczna hipoglikemia to stan zagrażający zdrowiu, a nawet życiu, gdyż organem najbardziej wrażliwym na spadek glikemii jest mózg. Takiej hipoglikemii towarzyszy uczucie splątania, drgawki, zaburzenia świadomości, śpiączka a nawet śmierć. Gdy chory na cukrzycę zaobserwuje u siebie objawy hipoglikemii, powinien sięgnąć po jakiekolwiek źródło glukozy, a w przypadku utraty przytomności konieczne jest wykonanie zastrzyku z glukagonu, czyli hormonu o działaniu antagonistycznym do insuliny. Odwrotną do hipoglikemii sytuacją jest hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi. Stan taki może towarzyszyć wówczas, gdy stosowane są zbyt niskie dawki insuliny. Hiperglikemia objawia się sennością, zmęczeniem, nasilonym pragnieniem. Nie jest to stan nagły, który – tak jak hipoglikemia – może zagrażać życiu. Jednak długotrwale utrzymująca się hiperglikemia sprzyja powstawaniu uszkodzenia wielu narządów, w tym oczu, nerek, naczyń krwionośnych, wątroby, a także nerwów, co skutkuje rozwojem powikłań cukrzycy. Cukrzyca typu 1 – dieta Dieta w cukrzycy typu 1 powinna być zbilansowana pod kątem zawartości węglowodanów. W tym celu stworzono pojęcie tzw. wymiennika węglowodanowego, czyli jednostki określającej 10 g węglowodanów przyswajalnych (czyli bez błonnika pokarmowego). Dokładna znajomość ilości węglowodanów w posiłku pozwala dopasować odpowiednie dawkowanie insuliny. W komponowaniu diety pomagają także wymienniki białkowo – tłuszczowe, czyli równowartość 100 kcal pochodzących z białka lub tłuszczu. Prawidłowe proporcje makroskładników w diecie chorych na cukrzycę to: węglowodany 40 – 50 proc., białko 15 – 20 proc. oraz tłuszcze (głównie nienasycone) 30 – 35 proc. Bibliografia: Scott M. i in., Tietz: medycyna laboratoryjna w praktyce; MedPharma 2007 Christen U. i in., Infection as a cause of type 1 diabetes; Curr Opin Rheumatol, 2012, Jul 24(4) Harris S., Vitamin D in type 1 diabetes prevention; J Nutr, 2005, Feb 135 (2) DiMeglio A. i in., Type 1 diabetes; Lancet, 2018, Jun Norris J., Infant and childhooddiet and type 1 diabetes risk: recent advances and prospects; Curr Diab Rep, 2010, Oct 10(5) Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Justyna Mazur Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy
Cukrzyca typu 1 (cukrzyca insulinozależna) to schorzenie przewlekłe, które dotyka coraz większą liczbę osób. Typ 1 stanowi około 5–10% wszystkich przypadków cukrzycy . Częstość występowania tego schorzenia stale rośnie i stanowi istotne wyzwanie zarówno dla pacjentów, jak i dla systemu opieki zdrowotnej. .